Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: JAŁOWCOW

Następne hasło: JAŁOWICA »

JAŁOWCOWY (33) ai

jałowcowy (3), jałowcow (3), jałowcowy a. jałowcow (27); jałowcowy Leop; jałowcowy : jałowcow FalZioł (2 : 3).

a oraz pierwsze o jasne; w -owy o jasne; -(o)w.

Fleksja

sg
m	N	jałowcowy, jałowcow	f	N	jałowcow(a)	n	N	jałowcow(e)
	G	jałowcow(e)go		G			G	jałowcow(e)go
	I	jałowcowym		I			I	jałowcowym

pl
N	subst	jałowcow(e)
G		jałowcowych
A	subst	jałowcow(e)
I	f	jałowcowémi, jałowcowymi
I	n	jałowcow(e)mi

sg m N jałowcowy (3), jałowcow (3). ◊ G jałowcow(e)go (5). ◊ I jałowcowym (1). ◊ f N jałowcow(a) (6). ◊ n N jałowcow(e) (1). ◊ G jałowcow(e)go (1). ◊ I jałowcowym (2). ◊ pl N subst jałowcow(e) (2). ◊ G jałowcowych (5). ◊ A subst jałowcow(e) (1). ◊ I f jałowcowémi (1), jałowcowymi (1); -emi: - ymi SienLek (1 :1). n jałowcow(e)mi (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI i XVIII w.

Znaczenia

Przymiotnik od „jałowiec” (33)
- a. Odnoszący się do jałowca (18)
- b. Zrobiony z jałowca (przede wszystkim z jagód) (15)

Przymiotnik od „jałowiec”; qui ex iunipero est Cn (33):

a. Odnoszący się do jałowca (18):

Wyrażenia: »drwa jałowcowe« (1): Piecz ku piecżeniu chleba, ma być palon drwy cżyſtemi/ ſuchemi z gor/ dębowemi/ albo Iałowczowemi FalZioł V 63v.

»drzew(k)o jałowcowe« = iuniperus Mącz (3): Siedząc tám pod drzewem Iáłowcowym [sederct subter unam iuniperum Vulg 3.Reg 19/4] prośił [Helijasz] Páná Bogá áby vmárł BielKron 85; Mącz 178b; A ſam ſzedł przez puſczą cáły dźień á ſiadł pod drzewem iáłowcowym BibRadz 3.Reg 19/4.

»jagody, jagodki, ziarn(k)a jałowcowe« [szyk 7 : 3] (7 : 1 : 2): Mieſiącza tego [stycznia]. maią być zbierany ziarna Iałowczowe FalZioł V 118, I 67d, 68b, V 75, 90v; Dobre theż lekárſtwo na dnę/ krwawnik świéży s korzenim vtłuc z iágodámi Iáłowcowémi/ a ſtárym ſádłem SienLek 123v, 97, 124v, 149, 172.

»korzeń jałowcowy« (2): FalZioł V 97v; Y żuli trawę/ y ſkory drzew/ á korzeń Iáłowcowy [radix iuniperum] był pokármem ich. Leop Iob 30/4.

»liść jałowcowy« (1): á dáć iey pić liśćia Iáłowcowego vwierćiawſzy z miodową wodą SienLek 114v.

»żywica jałowcowa« (1): SAndaraca ieſth żywicza Iałowczowa pobielała FalZioł III 30a.

b. Zrobiony z jałowca (przede wszystkim z jagód) (15):

Wyrażenia: »olejek jałowcowy« [szyk 9 : 1] (10): Też oleiek iałowczow ieſt wyborny naprzeciwko quartanie która z melankoliey przychodzi FalZioł I 68a, I 68a [3 r.], 68b [3 r.], V 101v, 106v; Podayćie naprzod Balſamu A mirry áwieżey ku temu. Oleyku Iáłowczowego I też Spikonárdowego. MWilkHist C3.

»wodka jałowcowa« [szyk 4 : 1] (5): IAłowcowa wodka ieſt ciepła I wyſuſzaiącza mocznie FalZioł II 13c, + 5d, II 13b, c, 14b.