![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.55d5b47a78d5.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[Słownik Polszczyzny XVI wieku]](/static/img/spxvi-logo.9e6c364a84ff.png){kind=logo}
![[Szukaj]](/static/img/icons/magnifier-left.03d386f15d93.png){kind=icon}
| « Poprzednie hasło: JAWNOGRZESZNIK | Następne hasło: (JAWNOGRZESZYĆ) » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.783deef3e87f.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
JAWNOGRZESZNY (7) ai
a jasne; teksty nie oznaczają ó oraz é; o prawdopodobnie jasne (tak w jawno).
Fleksja
| sg | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | N | f | N | jawnogrzesznå | |
| G | jawnogrzeszn(e)go | G | |||
| A | jawnogrzeszn(e)go | A | |||
| pl | ||
|---|---|---|
| N | m pers | jawnogrzeszni |
| A | m pers | jawnogrzeszn(e) |
sg m G jawnogrzeszn(e)go (1). ◊ A jawnogrzeszn(e)go (1). ◊ f N jawnogrzesznå (3). ◊ pl N m pers jawnogrzeszni (1). ◊ A m pers jawnogrzeszn(e) (1).
Sł stp, Cn brak, Linde XVI w.
Znaczenia
Odnoszący się do człowiekα publicznie przestępującego przykazania, obowiązujące każdego Izraelitę; w okresie intertestamentalnym nadawano tę nazwę rownież poborcom podatków i ceł; także ogólnie: grzesznik (7): Słuchayże co thu Ewányeliſtá piſze/ iż tho niewiáſtá byłá iáwnogrzeſzna RejPos 309; A gdy to vźrzeli oni drudzy/ ſzemráli mowiąc ku ſobie/ iż [Pan] do cżłowieká iáwnogrzeſznego [= Zacheusza] obrocić ſie racżył. RejPos 348, 307, 308v.
W charakterystycznych połączeniach: niewiasta (3), człowiek jawnogrzeszny (-a).
a. W funkcji rzeczownika (3): Niech też káżdy ſobie kłádźie przed ocży/ bárzo wielką chuć ku modleniu [...] onego Iáwnogrzeſznego/ ktory [...] bił tylko pierśi ſwe ták śie modląc: Boże bądź miłośćiw mnie grzeſznemu. KuczbKat 420.
W porównaniu (1): Kośćiołá ſłucháć muśimy/ ieſliże niechcemy być iáko pogánie y iáwnogrzeſzni. WujJud 107.
Szereg:»bezecny i jawnogrzeſzny« (1): Celniki Zydowie mieli zá beżecne [!] y zá iáwnogrzeſzne WujNT 39.
Cf JAWNIEGRZESZNIK, JAWNOGRZESZNIK
KCh