« Poprzednie hasło: JEDNAKUCZKI | Następne hasło: JEDNAŁY » |
JEDNAKŻE (18) cn i pt
cn (17), pt (1).
jednakże (14), jenakże Diar (4).
Wszystkie samogłoski jasne.
Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w.
Znaczenia
- I. Spójnik wskazujący na stosunek przeciwstawny: mimo to
(17)
- A. Łączy wypowiedzenia składowe w wypowiedzeniu złożonym (7)
- B. Łączy człony wypowiedzenia pojedynczego (1)
- C. Nawiązuje w grupie wypowiedzeń wprowadzając objaśnienie, niekiedy zaczynając nowy okres (7)
- D. Wprowadza wypowiedzenie dodatkowe, zawierające objaśnienie, uwagę, komentarz, zastrzeżenie; wprawdzie (2)
- II. Partykuła o charakterze przyzwalającym (1)
I. Spójnik wskazujący na stosunek przeciwstawny: mimo to (17):
A. Łączy wypowiedzenia składowe w wypowiedzeniu złożonym (7): nie śmieli się tego posłowie ważyć, aby mieli co w tym ustawiać. Jenakże namowy miedzy sobą mieli dlatego, aby do powiatow to odnieść i sprawę dać umieli, aby tam wszyscy obierali, co by lepszego rozumieli. Diar 91, 86; thák iże y w Rzymſkim nabożeńſtwie/ gdzie iuż były wſzytkie rzecży popſowáne/ iednákże tę pioſnkę Anyelſką/ ná káżdy dźień w koſciele ſpiewáią. SarnUzn D8, Dv; RejZwierc 166v; Któré rzeczy nie ſą leges właſnie mówiąc, áni ták zwáné bydź mogą, iednákże ich opuśćić zgołá nie godźiło ſie. SarnStat [6v].
Połączenie: »jednakże wżdy« (1): nie z naśienia męſkiego biegiem przyrodzonym ſpráwiony/ ále iáko ſię przedtym mowiło/ z ducha ś. mocą Bogá nawyżſzego w żywoćie pánieńſkim ſpráwiony: [...] Iednákże wżdy cżłowiek ieſt prawdźiwy/ ſyn cżłowiecży CzechEp 295.
B. Łączy człony wypowiedzenia pojedynczego (1):
a. Współrzędne z odcieniem przeciwstawnym (1): To wskazanie KJM moleste, jenakże patienter ferebant Diar 32.
C. Nawiązuje w grupie wypowiedzeń wprowadzając objaśnienie, niekiedy zaczynając nowy okres (7): Ich to lékárſtwo niechay będzie właſné/ ná choróbę przyrodzóną [...] pijąc/ y śiedząc/ zá tę wodę niech Pánu Bogu dźiękuią. Iednákże ſye vpomniéć godźi/ że do tákiego vżywánia nie wſzyſtkich wód ćieplicznych zálecáć możemy ponieważ bywáią doſyć różné Oczko 23; GórnRozm N2; A którzyby ſie gwałtownie obchodźili/ á Rotmiſtrz álbo Hetman ſpráwiedliwośći z nich [żołnierzy czyniących rozbój] nie vczynił/ Piſarz polny ma mu pieniądze zátrzymáć/ áżby kwit od vkrzywdzonégo vkazał/ iż doſtáteczną ſpráwiedliwość vczynił: iednákże żywność zá pieniądze ſłuſzné poddáni ſzlácheccy y duchownych máią im targiem dáwáć SarnStat 432, 92.
a. Wprowadza skupienie wypowiedzeniowe (3): Diar 27; ieſli my ſkórę odwilżáć ábo ſuſzyć będźiemy/ [...] draźnić chorobę/ á mordowáć náturę będźiemy: Iednákże iżeſmy ich niemáło widźieli/ ktorym ná hániebną Fráncę Cieplice pomagáły/ nie będźieli inſzych lékárſtw vżywać mogł/ Cieplicam vfáiąc/ tám ſye rátowách [!] chce/ niechay przepurgowány dobrze/ [...] mieyſcá przednieyſze po wiérzchu opátrzy Oczko [40]; Gdy ſyn co przegra, oyćiec zan płáćić niepowinien [...] Iednákże gdy kto waży ſie kortyzáńſkim práwem dóbr kośćielnych doſtáwáć: tedy y przyiaćiół tá kaźń dochodźić ma. SarnStat 586.
D. Wprowadza wypowiedzenie dodatkowe, zawierające objaśnienie, uwagę, komentarz, zastrzeżenie; wprawdzie (2): [woda ta] plugáſtwa różné zſobą wywodźiłá [...] przez ſtolec y przez vrynę/ gdyż moc ma purgowánia: iednákże wiele rázów y tá wodá poceniém wychodźi. Oczko 19v; CzechEp 303.
II. Partykuła o charakterze przyzwalającym (1): áby nie byłá trudność/ zátymże Athánázy mowi: Ociec Pan/ Syn Pan/ Duch s. Pan. A wſzákoż nie trzey Pánow ále ieden Pan. A przedſię Athánázius w tym krotkim Kredzie [...] tę to ſentencią iednákże wyłożyć chciał. SarnUzn F8v.
IM