[zaloguj się]
[pdf]

JEOMETRYJA (21) sb f

Zawsze ge-.

Oba e oraz o jasne, a pochylone.

Fleksja
sg
N jeometryjå
G jeometryjéj
A jeometryją
I jeometryją
L jeometryjéj

sg N jeometryjå (7). ◊ G jeometryjéj (4). ◊ A jeometryją (6). ◊ I jeometryją (2). ◊ L jeometryjéj (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.

1. Dział matematyki zajmujący się mierzeniem linii, powierzchni i brył [miernicka nauka ‒ geometria Cn] (18): Tenże teſz ſpoſob około licżby/ ktory Arithmetiką ieſt nazwan: y owielkosciach ktory Geometrią bywa mianowąn KwiatKsiąż I3; OrzQuin H3; Plato ná drzwiách ſwéy Szkoły piſał: bez Geometryéy żaden tu niechay niewchodźi. [...] Philo powiedźiał/ Iż Geometria ieſt główné miáſto wſzytkich Náuk. GrzepGeom A3v; Iáko dáleko od nas do Mieśiącá/ á od Mieśiącá záś do Słóńcá. Iáko dáleko do niebá/ á potym iáko wielkié ieſt niebo w okrąg. Tego wſzytkiégo óni mądrzy ludźie przez Geometr. dochodźili GrzepGeom B2, A3, A3v [4 r.], A4, A4v, B2v; Bo ácż tho zową wyzwolonemi náukámi/ Grámmátikę/ Logikę/ Retorikę/ Muzikę/ Aritmetikę/ Geometrią/ y Aſtronomią/ á ſą to náuki poważne á trudne. RejZwierc 13v.
a. Dzieło poświęcone geometrii (4): Geometria ieſzcze nigdy w Polſkim ięzyku nie byłá GrzepGeom N2v, Q3v.

Tytuł (2): GEOMETRIA, To ieſt/ Miernicka Náuká GrzepGeom A [idem] C.

2. Nauka o mierzeniu ziemi, gruntów; miernictwo [geometria ‒ pomierzanie ziemie Mącz 144c; ‒ rozmierzenie ziemie Calep] (3): Egipciánie napierwey tę náukę wynaleźli Geometrią/ to ieſt rozmierzánie. BielKron 270; KwiatKsiąż I3 marg; Albo co pomoże Geometria iż ſie kto náucży ſwiátá ábo cudzych gruntow rozmierzáć gdy ſie ſam rozmierzyć pocżciwie nie vmie RejZwierc 14.

Synonimy: 2. pomierzanie, rozmierzenie.

HJ