« Poprzednie hasło: JUBILEUS | Następne hasło: JUCHA » |
JUBILEUSZ (29) sb m
jubileusz (21), jubileus (8); jubileusz SeklKat, LeovPrzep, RejAp (2), NiemObr, ReszPrz, ReszHoz, LatHar, SarnStat; jubileus StryjKron (2); jubileusz : jubileus BielKron (7 : 4), ReszList (5 : 2).
e jasne (tak też Cn).
sg | pl | |
---|---|---|
N | jubileusz | |
G | jubileusza, jubileuszu | |
A | jubileusz | |
I | jubileusz(e)m | jubileuszy |
L | jubileuszu, jubileusie |
sg N jubileusz (7). ◊ G jubileusza (3), jubileuszu (1) LatHar. ◊ A jubileusz (11). ◊ I jubileusz(e)m (2). ◊ L jubileuszu (4), [jubileusie]. ◊ pl I jubileuszy (1).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI i XVIII w.
- 1. W prawodawstwie Mojżeszowym: rok powtarzający się co 50 lat, połączony z zakazem uprawy ziemi, umarzaniem długów i uwalnianiem niewolników; w Kościele Katolickim: okres roczny, powtarzany obecnie co 25 lat lub ogłaszany okolicznościowo, w którym za niektóre praktyki religijne udzielany bywa odpust zupełny (20)
- 2. Akt papieski (bulla?), dokument nadający specjalne przywileje (8)
- 3. Uroczystość kościelna, odpust (1)
»święty jubileusz; święto jubileusza« (2 : 1): w rok świętego Iubileuſzá/ álbo miłośćiwego látá (ktory ſłuſznie świętym/ dla wielkiego nabożeńſtwá od dawnych cżáſow niewidánego áni ſłychánego názwáć możemy) ReszHoz 125; ReszList 162; O tymże wytrzymawániu przytaczáią on Dekret Moyzeſzów o wrácániu dźierżaw od Creditorów ná święto Iubilȩuſzá. SarnStat 1274.
jubileusz na kogo [= dla kogo] (1): Iubileus ná Krzyżaki. BielKron 400 marg.
jubileusz na kogo [= dla kogo] przeciw komu (2): Do ktorego [krola Olbrachta] Legat Papieſki Kaſper biſkup Gálieńſki cżłowiek chytry á wymowny przyiechał/ ktory dał Iubileuſz ná krzyżaki przećiw pogánom. BielKron 400, 412v.
»jubileusz otrzymać, przyjąć« (1 : 1): W Niemcech ácż przyięli Iubileuſz/ ále ſkrzynię s pieniądzmi nie chćieli potym wydáć BielKron 408, 412v.
Synonimy: 1. »miłościwe lato«; 2., 3. odpust.
JW