[zaloguj się]
[pdf]

KAMYCZEK (22) sb m

a oraz e jasne (w tym w a 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja
sg pl
N kamyczek kamyczki
G kamyczków
A kamyczek kamyczki
I kamyczki

sg N kamyczek (2). ◊ A kamyczek (1). ◊ pl N kamyczki (10). ◊ G kamyczków (2); -ów (1), -(o)w (1). ◊ A kamyczki (5). ◊ I kamyczki (2).

Sł stp: kamyczki, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

Dem. od „kamyk”:
1. Niewielki odłamek skalny; lapillus Mymer1, Cn; calculus, scrupulus Mącz, Cn; umbilicus Cn (16): Mymer1 6; BielŻyw 59; Więc źrzodłá ony piękne miedzy drzewki wráią/ A kámycżki by złoto tám ſiew mch błyſkáią. RejWiz 24v; RejFig Ee; BielKron 420, 420v [3 r.]; Scrupulus, Máluczki kámyczek yáko ten który zá trzewik zápádá/ krzinká kámykowa. Mącz 376a, 31b, 38a; Y owſzem y ſámá ziemiá ábo kámyczki z oney wyſpy przez zaſługę Páwłá S. ſą pewnym lekárſtwem ná iádowitych gádzin vkąſzenie. WujNT 508.
Fraza: bibl. (4.Esdr 5/5) »niechaj kamyczki wołają« = lapis dabit vocem suam Vulg (1): A coż gdy Izráelſcy ſynowie niedbáią/ Wierę niechay kámycżki przy drodze wołáią. A napilnieyſze głoſy ktorych nam potrzebá/ Abychmy ie napilniey podnieſli do niebá. RejZwierc 253.
W przen (2): Tákże też y ty poki po tey ſuſzy chodziſz/ poki ty kámycżki rozlicżne zbieraz ſwiátá tego/ roſtropnie ie zbieray/ ábyć okręt nie vpłynął/ ábyś do niego wſieść nie omieſzkał RejZwierc 176v; CzechEp 290.
a. Wytwór z kamienia; tu złośliwie o rzeźbionych katolickich wizerunkach świętych z punktu widzenia innowierców (1): coſmy vpadáli nie thylko przed widomemi duchy Páńſkiemi/ álbo ſwiethemi álbo przebránemi iego/ ále przed koſciámi ich/ przed nitkámi fáłſzywemi ſukienek ich/ przed kámycżki/ przed málowánemi drwy vpadálichmy ná koláná ſwoie RejAp 159v.
2. Minerał uznany za tzw. kamień szlachetny (3): Sztukfárki Hebánowe á Cyndelinowe/ Miedzy nimi kámycżki á wzory perłowe. RejWiz 24v.

W porównaniach (2): RejWiz 153, 179v cf Wyrażenie.

Wyrażenie: »drogie kamyczki« (2): Kwiatecżki po niey wſzędy/ by drogie kámycżki/ Rozlicżnemi fárbámi błyſkáią ſie wſzyćki. RejWiz 179v, 153.
3. Wytwór pochodzenia organicznego w postaci grudki (3):
a. Spowodowany kamicą nerkową lub żółciową (1): Ná dnie [moczu] ieſli widźiſz biáłe kámycżki iáko piaſek/ znák iż ma Kámień. SienLek 26.
b. O substancji wytwarzanej przez gąbkę morską (według ówczesnych pojęć posiadającej właściwości lecznicze) (1): Thy bdły maią w ſobie kamycżki á ſą barzo ſkałubowate FalZioł I 142a.
c. Bursztyn (1):
Wyrażenie; »kamyczek bursztynek« (1): tedy oni co z niego [okrętu] wyſiadáią z rádoſcią po ziemi biegáią/ kámycżki burſztynki zbieráią. RejZwierc 176v.
4. [bot. Spiraea filipendula L. (Rost: filipendula, kropidło); wiązówka bulwkowa, roślina z rodziny różowatych (Rosaceae) [pl t]: Kámycżki/ kropidłko mnieyſze/ Filipendula. SienHerb K2#v, D3#v.]

Cf KAMIENIEK, KAMIONEK, [KAMUSZEK], KAMYK, KAMYSZCZEK, KAMYSZEK

AL