[zaloguj się]
[pdf]

KANTOR (32) sb m

k- (29), c- (3); -t- (31), -th- (1).

-a- (26), -å- (3); -a- : -å- Mącz (2 : 3). ◊ -or. ◊ -or- (3) WyprPl, SarnStat (2), -ór- (1) Oczko.

Fleksja
sg pl
N kantor kantorowie
G kantora kantor(o)w
D kantor(o)m, kantorum
A kantora kantory
I kantormi
L kantorze

sg N kantor (15). ◊ G kantora (2). ◊ A kantora (1). ◊ L kantorze (1). ◊ pl N kantorowie (3). ◊ G kantor(o)w (1). ◊ D kantor(o)m (2), kantorum (1); -(o)m WysKaz; -(o)m : -um FalZioł (1 : 1; I 15a). ◊ A kantory (5). ◊ I kantormi (1).

Sł stp brak, Sł stp nazw os, Cn notuje, Linde XVI (jez niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

1. Śpiewak zaczynający lub wykonujący śpiewy liturgiczne lub paraliturgiczne; znający się na śpiewie lub muzyce w ogóle, muzyk; cantor Murm, Cn; (cantus) modulator, musicus, psaltes Mącz, Cn; melicus, vocis modulator Mącz; asmatographus, cantator, hymnifer, hymnologus, magister vocis, musurgus, phonascus, praecentor, symphoniacus homo servus Cn [cantor – śpiewak Mymer1 9, BartBydg, Mącz 33d; ‒ śpiewak albo śpiewaczka Calep; śpiewak – cantor Cn] (23): Murm 172; Też cżoſnek v warzony albo vpiecżony/ á potym zmieſzay ſczukrem/ głos kantorom y inſzym naprawia/ y káſzel vſmierza FalZioł I 5d, I 15a; Kxiądz wkoſćiele woła/ wrzeſſczy Ná cmyntárzu beczká trzeſſczy Ieden potrząſa kobiałką Drugi bębnem á piſſczałką Trzeći wyćiągáiąc ſſyie Woła do Kántorá piyę RejRozpr B; Leop 1.Par 6/33, 25 arg; Melicus, idem quod Musicus Muzyk/ Kantor/ skłádácz ſpiewánia/ śpiewak. Mącz 214b; Musicus, Náuczony w ſpiewániu/ Musik. Cantor. Mącz 238c, 214d, 227d, 328c; Potym Arcybiſkup klęknie/ á Krol też krzyżem pádnie/ á Kántorowie zácną [!] Laetanią/ ktorą Chor odſpiewawa StryjWjaz D2, C4v, D2v; Przydano też Kántory/ ktorziby młodźieńce w náuce Muziki/ y w inſzych náukách Máthemátyckich ćwicżyli ModrzBaz 131 v; nie źećbyſmy nie widáli doſyć tákich wſzétecznic/ co ſye obżéráiąc/ y kántóry/ y kárczmarze/ w pićiu przechodzą Oczko 22v; Czym ia Wikáriiégo mam nędznik wychowáć? Czym Kántorá nowégo będę contentowáć? WyprPl Cv; SkarKazSej 676b [2 r.].

W połączeniach szeregowych (4): RejKup 13v; Cżłowiekći też iáko drugi/ Trzebá mu rad trzebá ſługi/ Trzebá piſarzow kántorow/ Geńcow krotofil doktorow BielKom A3; S tych záſię [sług kościelnych] rozdzyelono niektore ná Kápłany/ Doktory/ kántory/ odźwirne/ y zákryſtyany. BielKron 74; Ktemu Poetom/ Hiſtorykom/ y Cántorom wielkie vpominki dáłá/ áby rozmáitymi piſmy y melodyámi/ mężá iey ſławili. WysKaz X2.

[Przen: Śpiewak (o ptaku): Kántor nie zły Bąk w trzćinie gdy bąka/ Ale lepſzy ieſzcże kiedy w ręku iąka. CygMyśl [A4].]
2. Nazwa funkcji wykonywanej przez duchownego w kapitule katedralnej; cantor Modrz, JanStat (9): á tych iego dzieiow známienitych zániecháli w ſtárych kronikách piſáć/ áż to Wapowſki Kántor z Duńſkiey kroniki wybierał krotko/ gdzie tám iego dzieie ſzeroko piſali Duńcżycy. BielKron 340.

W połączeniu z przymiotnikiem od nazwy miejscowej [z imieniem własnym; zawsze kantor + przymiotnik] (6): Dźiało ſie przy [...] Biernaćie Kánoniku Krákowſkim z Ludbráńcá/ Máćieiu z Drzewicze Kántorze Sędomiérſkim SarnStat 940; Dan przez ręce [...] Kántorá Krákowſkiégo/ Króleſtwá Polſkiégo Podkánclerzégo SarnStat 1084, 1043, 1065, 1194, 1215.

W połączeniach szeregowych (2): vkaſz [...] gdzie Kryſthus [...] poſtánowił Suffrágány/ Kuntory/ Officyały/ Ardziakony/ Skoláſtyki/ Prowincyały/ Kánthory/ Kuſtoſze/ Opáty/ Gwárdyany/ Przeory/ Adminiſtratory/ Surrogaty/ Kánoniki/ álbo Regulniki KrowObr 36v; Bo ie [beneficyja] zową/ praepoſitami (po proſtu Proboſzcżámi) Szkoláſtykámi/ Kántormi/ Kánonikámi ModrzBaz 131v.

Synonimy: 1. muzyk, śpiewak.

ZZa