[zaloguj się]
[pdf]

KAPŁONI (17) ai

kapłoni (11), kapłuni (6); kapłoni FalZioł (19), Oczko; kapłuni GlabGad, SienLek (5).

a jasne, o pochylone.

Fleksja
sg
mNkapłóni fNkapłóni(a) nNkapłónié
G Gkapłuniéj Gkapłóniégo
I I Ikapłunim
L Lkapłóni(e)j L

sg m N kapłóni (3). ◊ f N kapłóni(a) (3). ◊ G kapłuniéj (2); -éj (1), -(e)j (1). ◊ L kapłóni(e)j (1). n N kapłónié (3); -é (1), -(e) (2). ◊ G kapłóniégo (3); -égo (1), -(e)go (2). ◊ I kapłunim (1). ◊ pl L kapłóni(e)ch (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI i XVIII w.

Przymiotnik od „kapłon”; zrobiony z kapłona, będący jego częścią (17): Też naſienie tego Krokoſu vwarzone w polewcze kapłoniey albo kurowey cżyni ſtolcze przez ktore wywodzi flegmę z żołądka y s pierſi. FalZioł I 33d; Mozg Kapłoni nad inſze mozgi nalepſzy. FalZioł IV 19d; Zołć Kapłonia Na oparziſte y ciekącze ocży barzo dobra ieſth. FalZioł IV 19d; IEſth rzecżony kamień kokoſzy/ albo kurowy dla mieſtca gdzieſie rodzi/ abowiem w żołądkoch Kapłoniech nalezion bywa. FalZioł IV 47c, IV 19c, 21d, V 33; A gdy tuk zaſię naraſta tedy cżłowiek moc bierze. A zwłaſzcża od polewki mięſa wołowego, albo też kapłuniego barzo ſie mnoży. GlabGad D2v; Przy porodzeniu gdy płáwy niechcą iść/ zetrzy kość z głowy kápłuniey/ á day to położnicy wypić s czym chce SienLek 109; Nátłucz ſzáłwijéy y bobrowych ſtroiów/ z ſádłem kápłunim/ á tym pomázuy członki drżące SienLek 142v, 122, 128v; Kryſterá z téyże wody/ álbo z poléwki śliwkowéy/ álbo kápłóniéy Oczko 26v.

W charakterystycznych połączeniach: głowa kapłoni(a) (-e), mięso (3), mozg, polewka (2), sadło (4), tłustość, żołądek, żołć (2).

Zestawienie: »kapłoni kamień« = kamień rzekomo powstający w żołądku kapłona, używany do celów lekarskich; lapis alectorius (Rost); alectoria, alectorius lapis Cn (2): (nagł) O Kamienioch drogich ( —) [...] Allectorius. Kapłoni. FalZioł + 7d, IV 47c.
Szereg: »kapłoni i kokoszy« [szyk 1 : 1] (2): FalZioł V 98v; Mięſo nád ine z domowych kápłunie y kokoſze SienLek 7.

Cf KAPŁUNNY

MM