[zaloguj się]

KIEDYŚ (57) pron

e jasne.

stp brak, Cn notuje, Linde XVI(XVIII) – XVIII w.

Zaimek przysłówkowy nieokreślony, zastępuje określenie czasu; olim Mącz, Cn; unquam Modrz; aliquando, quondam Cn (57):
a. W bliżej nie określonej przeszłości: niegdyś, ongiś, dawniej (56): RejWiz 37v, 186; Bog ći zápłáć Goſpodarzu zá to kazánie/ znáć żeś kázywał kiedyś OrzRozm P; BielKron 318; Mącz 249b; OrzQuin X4; Prot A3; Trefnie theż kiedyś powiedział/ ieden dworſki cżłowiek Biſkupowi Padewſkiemu. GórnDworz Q2, P6v, Qv, Q4, R3, R3v (10); tylko iż ſie ich znáki álbo doły ieſzcże po kęſu gdzie kiedyś ſtały vkáznią. RejZwierc 152v, 98v; BielSpr 69v; WujJud 101v; A groby ſwiádczą/ iż tám kiedyś Chrześćiánie mieſzkáli StryjKron 260, 260, 315 marg; Czech Ep 165; PudłFr 63; GórnRozm L4, N; ActReg 30; GrabowSet Tv; KochFragJan 4; OrzJan 41, 108; Bywał tu kiedyś Márzec dobry v krzaczkowéy WyprPl C, B, B4; LatHar 600; WujNT 12, 56, 123; GrabPospR N2; iáko nierownie więtſza poważność y záchowánie świąt w krześćiánách/ niż kiedyś w żydach náydowáć ſie ma. PowodPr 51; KlonFlis Gv; KlonWor 6.

W przeciwstawieniach: »kiedyś ... teraz (5), dziś« (6): Mieliciechmy też kiedyś/ ony Kálimachy/ Lecż gdy ie wſpomináią/ y dzis o nich ſtráchy. RejZwierz 76, 92; WujJud 101v; ActReg 97; Tá wieżá kiedyś pięknoćć oſobliwą miáłá/ Teraz ták ſzpetna ſtoi GórnTroas 69; PowodPr 4.

Połączenia: »pirwej przed czasy kiedyś« (1): pożytek mogłby być też s tego niemáły/ Iáko pirwey przed cżáſy kiedyś tám bywáły. RejZwierc 247v.

»(przedtym) dawno kiedyś« [szyk 2 : 1] (3): GórnDworz V4; ModrzBaz 94; Bo przedtym dawno kiedyś/ ſtamtąd ich przodkowie opuśćiwſzy ty mieyſcá gdzie dziś Litwá/ przenieśli ſie byli do Prus. StryjKron 46.

»wżdy kiedyś« (2): RejZwierc 245; Bo wżdy kiedyś krzemienne ſkáły Amphioná pilno ſłucháły. KlonŻal D.

b. W bliżej nie określonej przyszlości (1):

Połączenie: »kiedyś potym« (1): áby z tego iákoby zaśiewku vrosły kiedyś Potym [olim] drzewá bárzo wielkie y ſzyrokie ModrzBaz 9.

Synonimy: a. niegdy, ongi.

Cf KIEDAŚ, NIEKIEDYŚ

AL, KW