[zaloguj się]
[pdf]

ARYJAN (178) sb m

aryjan (92), aryjanin (9), aryjan a. aryjanin (77); aryjan KrowObr, BielKron (9), GrzegRóżn (3), OrzQuin (3), RejZwierc (4), WujJud (9), CzechEp (43), NiemObr, WujNT (30), PowodPr (10); aryjanin SkarJedn (5); aryjan : aryjanin SkarŻyw (4 : 4).

a- : aë- : aö- (170 : 1 : 7); -rr- : -r- (102 : 76); -ya- : -ia- (117 : 61).

Nagłosowe a jasne; -å- : -a- (166 : 49); -å- KromRozm I, KromRozm II (2), KromRozm III (2), KrowObr, OrzList, BielKron (9), GrzegRóżn (3), OrzQuin (3), SarnUzn, RejZwierc (3), RejAp (2), RejPos, WujJud (9), BudNT (3), CzechRozm, SkarJedn, CzechEp (17), NiemObr, ReszPrz (2), LatHar (5), WujNT (30), PowodPr (10), SkarKaz, SkarKazSej (4); -å- : -a- SkarJedn (3 : 2), SkarŻyw (41 : 7), CzechEp (17 : 4).

Fleksja
sg pl
N aryjån, aryjanin aryjåni, aryjånowie
G aryjåna, aryjanina aryjånow
D aryjaninowi aryjån(o)m
A aryjåna aryjåny
I aryjånem, aryjaninem aryjåny, aryjånmi, aryjånami
L aryjånie aryjånach, aryjåniech

sg N aryjån (5), aryjanin (3). ◊ G aryjåna (3), aryjanina (1). ◊ D aryjaninowi (1). ◊A aryjåna (2). ◊ I aryjånem (13), aryjaninem (1). ◊ L aryjånie (1). ◊ pl N aryjåni (36), aryjånowie (26); -i KromRozm I (2), KromRozm II (2), SarnUzn (6), RejAp (2), RejPos, RejZwierc, WujJud (6), LatHar, PowodPr; -owie KromRozm III, OrzList, OrzQuin, SkarJedn, CzechEp; -i : -owie BielKron (1 : 1), SkarŻyw (9 : 9), WujNT (3 : 11). ◊ G aryjånow (37); -ów (1), -(o)w (36). ◊ D aryjån(o)m (22). ◊ A aryjåny (13). ◊ I aryjåny (5), aryjånmi (2), aryjånami (3); -y WujJud, BudNT (2); -mi GrzegRóżn; -mi: -ami SkarŻyw (1 : 1); -y : -ami CzechEp (1 : 2). ◊ L aryjånach(3) SkarŻyw (2), PowodPr; aryjåniech BudNT.

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w.

Zwolennik nauki Ariusza (IV w.) [Arrianus Łac śr] (178): Tymći Aryani/ Eunomiani/ y Mácedoniani káczerze ſtárzy błędu ſwego bronili. KromRozm I L4v, M; KromRozm II q4v, r2; KromRozm III F, L7; KrowObr 20; OrzList h4; Tego [papieża Liberyjusa] byli z Medyoláńſkiego Seymu Arryanowie wypędzili BielKron 157, 155, 155v, 156v [2 r.], 157, 162 (8); GrzegRóżn E3v, H3v, M3; OrzQuin L3v, V3v, Z2v; SarnUzn B2v [2 r.], B4, E2, F3v, Gv, H2 [2 r.]; RejZwierc 11v, 196, 250v; WujJud 19v, 155, 195, 201, 228v (9); BudNT b8v przedm [2 r.], Kk5v; CzechRozm 15v; Euzebius Arryánin/ y iego towárzyſze ſpiſane na Athánázego potwárzy Iuliuſzowi Rzymſkiemu Biſkupowi poſłáli SkarJedn 127, 104, 145, 390 [2 r.]; SkarŻyw 5 [2 r.], 57 [7 r.], 58 [3 r.], 87 (48); Węzły Arrianow stárych chce K. K. rozwięzowáć ktorych nie máſz bo ie stárzy ſpalili. CzechEp 94 marg, 93, 94, 97, 142 [2 r.], 157 (18); NiemObr 126; ReszPrz 39, 40; Wyznánie wiáry S. Athánázyuſzá/ y Kośćiołá wſzyſtkiego/ przećiwko Aryanom LatHar 371, 377, nlb 1v, 4, 6v; áby Ambroży ś. w Medyolanie pozwołił ieden kośćioł Arianom WujNT 93, 8 przedm, 15 przedm, 93, 97, 147 (39); PowodPr 32 [3 r.], 33, 35 marg, 37 marg, 58; SkarKaz 118a, 484a, 548a, 549a; lud radby był Gotty Aryany zá pány przyiął/ iedno dla religiey nie śmiał. SkarKazSej 760b, 680b, 687b [2 r.].
Zestawienia:»nowi aryjani, aryjani nowi«(3 : 4): RejAp 197 marg, Ee2v; Niechby ſie temu przypátrzyli nowi a hárdzi Ariani. RejPos 289; WujJud 201v.

»nowokrzczeńscy aryjani, aryjani nowokrzczeńscy« (2 : 4): przeklęta ſektá Nowokrzcżeńſkich Aryanow/ na ſámego ſyná Bożego dźiedźictwo y Máieſtat ſie tárgnęłá PowodPr 30, 36, 38.

Szereg:»aryjani i nowochrzczeńcy«: Záwżdy na Arryany y Nowochrzczeńce wołáć. SkarKaz 548a marg.

Synonim: nowochrzczeniec.

TZ