[zaloguj się]
[pdf]

KOŁATAĆ SIĘ (9) vb impf

sie (7), się (2).

o prawdopodobnie jasne (tak w kołatać); oba a jasne.

Fleksja
inf kołatać się
indicativus
praes
sg pl
3 kołace się kołacą się
praet
pl
3 m pers kołatali się
subst kołatały się
fut
sg
3 n będzie się kołatało

inf kołatać się (1). ◊ praes 3 sg kołace się (1). ◊ 3 pl kołacą się (3). ◊ praet 3 pl m pers kołatali się (1). subst kołatały się (2). ◊ fut 3 sg n będzie się kołatało (1). ◊ [part praes act kołacąc się.]

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVII(XVIII) w.

1. Obijać się o siebie (2): KromRozm II m3v; bo ſię to tym przydawa/ ktorzy w ćiemnośći będąc/ ſámi ſię náſpoł kołátáć muſzą. NiemObr 143.
2. Walczyć (2):

kołatać się o co (1): Máią Finlándowie vſtáwicżną walkę z Moſkwą [...]/ záwżdy ſie kołácą o ſwe krzywdy. BielKron 294.

kołatać się z kim (1): Od tego cżaſu ſtáłá ſie miedzy nimi nieprzyiaźń/ ták áż ſie ſami z ſobą długo kołátáli. BielKron 327.

3. Stukać, wydawać odgłos przez uderzanie w coś (3): RejZwierc 16v; Bo słyſzały iákoby wielkie vfy wchodziły do komorki/ ták iſz ſię y drzwicżki kołátáły SkarŻyw 589.
a. Stukać do drzwi z prośbą o wpuszczenie, tu przen: poruszać sumienie, przemawiać do kogoś, nauczać kogoś lub siebie [do kogo] (1): do popow/ do mnichow/ y do inſzych omylnych nádziey ſwiátá tego/ ták długo ſie będzye kołátáło zboláłe á troſkliwe ſumnienie ono RejPos 342v.
4. Błąkać się, tułać się, chodzić (2):
[Zwrot: »kołatać się po światu«: lepiey śiedź iuż domá w pokoiu/ nie kołácąc ſie prózno po świátu CerGór 95.]
W przen (1): Po wielkiey pracy kołácą ſie po cżłowieku ſny BielKron 80.
Przen: Znosić trudy, niewygody (1): Mowilichmy to ſobie o owym żywocie/ Co ſie záwżdy kołáce ná ſwieckim kłopocie. RejWiz 75v.

Formacje współrdzenne cf KOŁATAĆ.

Cf KOŁATANIE

AŻ