[zaloguj się]
[pdf]

KONIUSZY (27) sb m

o jasne.

Fleksja
sg pl
N koniuszy koniuszy
G koniusz(e)go
D koniusz(e)mu
A koniusz(e)go koniusz(e)
I koniuszym

sg N koniuszy (17). ◊ G koniusz(e)go (3). ◊ D koniusz(e)mu (2). ◊ A koniusz(e)go (2). ◊ I koniuszym (2). ◊ pl [N koniuszy cf KONIUCH]. ◊ A koniusz(e) (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII ‒ XVIII w.

1. Mający nadzór nad stadninami możnowładczymi lub królewskimi; dworski tytuł honorowy nadawany przez króla; hipparchus Mącz, Calep, Cn; archippocomus Calep, Cn; comes stabuli, conestablus, magister a. tribunus stabuli Cn (26): RejWiz 12; WyprKr 121; BielKron 407; Mącz 156c; Krol I. M. pátrzącz ná nie [frezy wrone] z okná/ rádził ſie s pánem Koniuſzym/ á s pánem Oboźnym/ czoby zá rząd dáć ná nie miał. GórnDworz P7v; StryjKron 385 [2 r.]; ActReg 155; Calep 90a, 483a; Koniuſzy v káżdego Páná ma mieć ieden korzec/ co kędy owies bierze przy Pánie GostGosp 152.

W połączenia z imieniem i (lub) nazwiskiem [imię i (lub) nazwisko + koniuszy (6), koniuszy + imię (4)] (10): a ſtim pyotrem woyewodą poſlalysmi Konyvſchego ſdworv swego na ymye fvſſayn weſpolek LibLeg 10/93, 10/66, 66v, 91v; RejZwierz aa3, 62; Broniewſki Koniuſzy s ſyny. PaprPan M4; SarnStat 1044, 1065, 1195.

W połączeniu szeregowym (1): Márſzałek rządny/ Piſarz/ Podſkárbi/ Ekonom/ Kuchmiſtrz/ Koniuſzy/ Podkomorzy/ cżynią nietylko dwor Páńſki/ ále też y Száfárze y Vrzędniki rządne/ życżliwe. GostGosp 2.

Wyrażenie: »koniuszy przedniejszy« [z imieniem własnym] (1): Z lewey ſtrony pánow ſwieckich przednieyſzych kielá ſtáło z tyłu krolewſkiego/ Cżetlic Máylát Chorwát/ koniuſzy przednieyſzy. BielKron 307v.
Zestawienie: »koniuszy Wielkiego Księstwa Litewskiego« [z imieniem własnym] (2): Do Iáśnie Wielmożnego Páná Iego M. P. Ierzego Chodkiewicżá [...] y do Iego M. Páná Hieronimá Chodkiewicżá/ Koniuſzego W. X. Lit. KołakCath C2v, A2.
Szereg: »koniuszy i masztalerz« (1): Francus mial odwierne francuzi Koniuſze y Maſztalerze PaprUp K2v.
2. Pracownik zajmujący się końmi (1): Equiso, qui equorum curam gerit eosque instituit ‒ Koniuſzy. Calep 370a.

Synonimy: 2. kawaler, masztalerz.

Cf [KONIARZ], KONIUCH, KONIUSZ, 2. KONIUSZEK, KONNIK

ZCh