[zaloguj się]
[pdf]

KORONOWANIE (34) sb n

Wszystkie o oraz a jasne; w e wahania.

Fleksja
sg
N koronowanié
G koronowaniå
A koronowanié
I koronowaniém
L koronowaniu

sg N koronowanié (4); -é (1) OpecŻyw, -e (1) OpecŻywSandR, -(e) (2). ◊ G koronowaniå (12); -å (11), -(a) (1). ◊ A koronowanié (9); -é (3), -(e) (6). ◊ I koronowaniém (1). ◊ L koronowaniu (8).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde bez cytatu.

1. W znaczeniu właściwym: wkładanie na głowę korony lub wieńca (33):
a. Uroczysty akt włożenia korony na głowę nowego monarchy (lub jego malżonki) dokonywany publicznie z towarzyszeniem obrzędów religijnych; coronatio JanStat, JanPrzyw (19): Pothym trzeciego roku koronowánia vmárł BielKron 301, 141v, 370v; StryjKron 562; ActReg 34; Kráków, mieyſce koronowánia wedle práwá. SarnStat 19.

koronowanie czyje [w tym: G sb i pron (7), pron poss (4), ai poss (1] (12): á ná znák tego/ wnet po Koronowániu ſwym/ z poſłuſzeńſtwem do Rzymu kożdy Krol Polſki ſłał OrzRozm D3; Abowiem Elżbietá po koronowániu ſwego ſyná Ládziſłáwá/ chowáiąc do ſkrzynie koronę/ vkrádłá ią záſię podſkárbiemu BielKron 303v, 196;ActReg 40, 133; SarnStat 12, 605. Cf Wyrażenie.

Wyrażenie: »koronowanie krola, Waszej Krolewskiej Miłości, krolewskie, krolowej« [szyk 4 : 1] (2 : 1 : 1 : 1): BielKron 373v; gdyż ty [...] z Polſki wypądzaſz Arcybiſkupá Gniéźniéńſkiégo [...] zwyczáiem ſtárodawnym ná vrząd koronowánia Królewſkiégo vtwierdzónégo. OrzQuin Aa3; ActReg 33; W Pontificale w kśięgách znaydźieſz formularz koronowánia królá. SarnStat 20, 169.
Szereg: »wolne ob(ie)ranie i koronowanie« (2): ActReg 40; á iuż zá tym wolnym obrániém y koronowániém [liberam electionem et coronationem JanPrzyw 54] náſzym ſpráwá y zwiérzchność á władza koronna iuż ná nas przypádłá SarnStat 12.
W przen [czyje] (1): ROZMYSLANIE PIĘTNASTE Koronowánia naświętſzéy Pánny Máriiéy. SiebRozmyśl L4.
b. Wieńczenie za zasługi dla państwa [czyje] (1): W tey Orácyey ktorą miał Eſchynes/ przećiwko Kteſiphontowi/ około koronowánia Demoſtheneſá w Athenach/ pilnie Attyki ſwe on wielki ORAtor tám vpomina OrzRozm O3.
c. Wieńczenie koroną cierniową (o Chrystusie) (13): Potym koronowaniu/ na iego więtſſy poſmiéch/ dali mu miąſto [!] ſceptru/ trzeſtz albo trcinę morſką w ręku OpecŻyw 128v, [127]v, 128v; OpecŻywSandR nlb 4v; Ciężkie koronowánie Pan racżył podſtąpić/ rozlicżne pośmiewánie/ potym y ná śmierć iść ArtKanc D12v.

koronowanie czyje [w tym: G sb i pron (3), ai poss (1), pron poss (1)] (5): Iezuſa milégo koronowanijé. OpecŻyw 128; OpecŻywSandR nlb 4v; KrowObr 218; ROZMYSLANIE OSME Koronowánia Páńſkiégo. SiebRozmyśl 13; SkarKaz 161a.

W połączeniach szeregowych (4): KrowObr 218; SkarŻyw 312; LatHar 99; Pomnię ná ogrodźiec/ poimánie/ ſądzenie/ powłoczenie/ biczowánie/ koronowánie y niezliczone zelżywośći y boleśći twoie dla mnie. SkarKaz 161a.

Szereg: »biczowanie i koronowanie« (1): Bicżowánie y koronowánie LatHar 712 marg. [Ponadto w połączeniach szeregowych 4 r.].
2. Wyróżnianie; w religii chrześcijańśkiej: nagroda za cnotliwe życie doczesne, zbawienie, życie wieczne, niebo (1): Dáy mi też tak godné cirnim pukuty [!] ſwięté vdręcżenijé/ ijżbych zaſlużyl od ciebie wkrolewſtwie niebieſkim koronowanijé Amen. OpecŻyw 129.

Cf KORONACYJA, KORONOWAĆ

RS