[zaloguj się]
[pdf]

KRA (17) sb f

Fleksja
sg pl
N kra kry
G kry
A krę
I krą
L krze

sg N kra (6). ◊ G kry (1). ◊ A krę (4). ◊ I krą (3). ◊ L krze (1). ◊ pl N kry (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.

1. Bryła lodu płynąca wodą; crusta Cn (3): Czemu mię przedtym ráczéy ſrogié nie pożárły Morſkié wody? czemu mię oſtré kry nie ſtárły/ Kiedym ſzedł w opcé kráie KochPam 87.
a. coll. Lody połamane unoszone przez rzekę (2): Bo kiedy iuż Flis záſmákuie komu/ Iuż ſię ná Wioſnę nie zoſtoi w domu/ Iuż ćiecże ze krą do Gdańſká w Komiędze KlonFlis D4.
Wyrażenie przyimkowei »ze kry« = po ruszeniu lodów, po ustąpieniu mrozów (1): Ná źimę/ práwie przed zámárznieniem/ wśiać potroſze ſzcżebrzuchow/ dla ránego pożytku: ták też y ſkoro ze kry potroſze: áby to było rániey GostGosp 66.
2. [Bryła ziemi: Krá/ Głeba Volck Iiiv.]
3. lek. Stwardnienie, obrzmienie śledziony lub macicy; mola; seirrus Mącz (14): Thedy ktho ma bolenie w lewym boku w ſlezionie/ albo krę/ albo natwardzenie/ Rozmocżywſzy modri ſukienny płath w onym oczcie/ przyłoż na on bok lewy na ſlabiznę y na ziobro żołądka nietykaiącz FalZioł III 14b, II 23, III 14b, V 3; Mola aliquando, Nieyáka ſztuká ciáłá niextałtowna która pod czás w żywocie niewieściem w Mácierziznie króm plemienia męskiego rośćie/ krá zową niektórzi. Mącz 229a, 373c; Opuchnienie śledźiony poſpolićie polacy zową krą SienLek 94v, 13, 91, 94v, S2v; [Cieplice] rozpędzą/ krę/ guzy ówé ſproſné/ á twárde/ ieſli iem zprzodku zábieżém/ zmiękczą/ a co nawiętſza/ płodnieyſzé niż były vczynią Oczko 15v.
Wyrażenia: »maciczna kra« (1): Zárnów máćiczna krá ieſt ze krwie ktora czás ſłuſzny nie wyſzłá SienLek T2v.

»kra mężczyńska« (1): Sledźioná ſpuchłá ieſt krá mężczynſka SienLek T.

Synonimy: 2. bryła, gruda.

TG