[zaloguj się]
[pdf]

KRAKAĆ (12) vb impf

krakać (6), [kraczeć], krakać a. kraczeć (6).

W inf oba a jasne, w pozostałych formach a pochylone.

Fleksja
inf krakać
indicativus
praes
sg pl
1 kråkåm, kråczę
3 kråcze kråczą, kråkają
praet
pl
3 m pers kråczeli
fut
sg
3 m będzie kråkåł

inf krakać (2). ◊ praes 1 sg kråkåm (2), kråczę (1); -åm Calep; -åm : -ę Mącz (1 : 1); ~ -åm (1) Mącz, -ąm (1) Calep. ◊ 3 sg kråcze (1). ◊ 3 pl kråczą (3) GliczKsiąż, RejWiz, RejPos, kråkają (1) FalZioł. ◊ fut 3 sg m będzie kråkåł (1). ◊ [praet 3 pl m pers kråczeli.] ◊ part praes act kråcząc (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w,

Wydawać głos właściwy krukom lub wronom (nieprzyjemny, uznawany za wróżbę nieszczęścia); cornicorari, crocire Mącz, Cn; crocitare Calep, Cn; fringulare Cn (12): Cra, Cra, vox corvorum crakacz BartBydg 257; FalZioł IV 32c; (marg) Szpetny pták źle ſpiewa. (‒) Szpetna Wroná nie vmie nigdy iedno krákáć RejWiz 49; Mącz 69a; RejZwierc 157v; SkarŻyw 454; Calep 271b.
Zwrot: »krakać jako wrona, kruk« [szyk zmienny] (2 : 1): Druga riba ieſt Kruk morzki, dla tego ieſt rzecżon: iż kracże iako kruk FalZioł IV 32c; Cornicor, Kraczę yáko wroná Mącz 65d; Acż ſie więc iáko Wrony cżáſem w kupę zlecą/ Kracżą/ wrzeſzcżą/ á drudzy iáko Sroki rzekcą RejWiz 55. [Cf Przen: W porównaniu].
Przen: Głośno wyrażać niezadowolenie, oburzać się, potępiać; obstrepere, succlamare Cn [na kogo] (2): [á gdy przyiechał [Kallimach] znowu nań [Polacy] kracżeli/ bo byli tego mniemánia o nim żeby on Krolá podwodźił ná Sláchtę BielKron 1597 483 (Linde)].

W porównaniu (1): wnet yáko ſkoro onego inſſy oni á dobrzy záwyetrzą/ yákoby ná ſowę wrony wroble/ ták oni nań kracżą/ ſkwierczą: Ku cżemu y to wſſcżęło ſye/ A wżdys thy nyegodzyen myędzy dobrymi być/ wżdim ya lepſſy niżli ty GliczKsiąż B2.

Przysłowie: A ná złośćiwego/ á ná zuchwálcá/ nie thylko ſwiát/ ále ſnadź y źwirzętá ſtáráią ſie o zginienie iego. Y iáko ono ſtára przypowieść/ ſnadź y wrony nań kracżą. RejPos 265v.

Cf KRAKANIE

MB