[zaloguj się]
[pdf]

KUCHMISTRZ (34) sb m

kuchmistrz (33), kochmistrz (1) PaprUp.

-rz (21), -rs (1).

Fleksja
sg pl
N kuchmistrz kuchmistrzowie
G kuchmistrza kuchmistrz(o)w
D kuchmistrzowi
A kuchmistrza
I kuchmistrz(e)m

sg N kuchmistrz (22). ◊ G kuchmistrza (3). ◊ D kuchmistrzowi (3). ◊ A kuchmistrza (2). ◊ I kuchmistrz(e)m (2). ◊ pl N kuchmistrzowie (1). ◊ G kuchmistrz(o)w (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVIII w.

1. Mistrz kucharski, przełożony nad kuchnią; archimagirus Murm, BartBydg, Mącz, Calep, Cn; archicoquus BartBydg; coquus, magister vel princeps coquorum Mącz; magister a. pracgustator culinae Cn (24): Archimagyrus eyn kuchemeiſter Kuchmiſtrz Murm 176; HistJóz A4v, B; BartBydg 13, 13b; KVchmiſtrz ſzedł páná pytáć/ co będzie wiecżerzał RejFig Bb5, Bb3; Mącz 14d, 204a; RejPos 167; Calep 89b, 627b; Kuchmiſtrz z tego bydłá co do kuchniey przy Pánie wychodźi/ ma to wſzyſtko ná regeſtr piſáć: A gdy Pan odieżdża z onego imienia/ ma Vrzędnikowi qwit z tego dáć/ á Pan podpiſáć wſzyſtek rozchod w kuchni/ w ſtáyniey y w piwnicy. GostGosp 152, 16 [2 r.]; Poniżey Gniewá przy długim oſtrowie Popłynieſz/Kuchnią zową go fliſowie/ Choć tám kuchmiſtrzá niemáſz ni kuchárzy KlonFlis G3v.

kuchmistrz czyj (1): powyada yſch yan Rzepeczky ſzlyoſzarczik yey wzyall [...] 15 groſſy kthore kuchmyſtrz Biſkupy yey bil dall LibMal 1546/116v.

W połączeniu szeregowym (4): RejRozpr G3v; KromRozm III K2; RejWiz 12; Márſzałek rządny/ Piſarz/ Podſkárbi/ Ekonom/ Kuchmiſtrz/ Koniuſzy/ Podkomorzy/ cżynią nietylko dwor Páńſki/ ále też v Száfárze y Vrzędniki rządne/ życżliwe. GostGosp 2.

W przen (3): Tákże też do żołądká/ kiedy cżęſto leieſz/ Wierz mi cżęſciey zákwokaſz/ niżli ſie rośmieieſz. Bo choć śmieſzno z wiecżorá/ ráno głowá boli/ Aleś ſam był kuchmiſtrzem/ ćirpże poniewoli. RejZwierz 139; A tak ſluchaicie wi ktorzi to idziecie ieſce za polewka ona otzukrowana tzukrem zdradliwem [...] inſzic Kochmiſtrz teras wam bedzie potrawi podawac/ prawde nie pochlebſtwo PaprUp Kv.
Zwrot: »być kuchmistrzem« = być smakoszem, znać się na potrawach (1): ([wszyscy Karwiccy] tho niemal s przyrodzenia máią/ iż ſobie káżdy vmie roſkázáć dobrze vcżynić ieść) powiedział chwaląc ie. Dziwna rzecż práwi/ wſzyſczyć ſą Kuchmiſtrzowie/ chybá oto pan Iákub/ ieden miedzy nimi Podcżaſzy. Iż páná Iákubá/ naymłodſzego z bráciey/ ludzie zá tego wzięli/ iákoby go trunek niemiał mierzieć. GórnDworz R.
2. Urzędnik sprawujący władzę nad kuchnią dworską; magister coquinae JanStat (9): BielKron 16v; Pieczęći Vrzędników Dworſkich. Márſzałkowá/ Podkomorzégo/ Podſkárbiégo/ Kuchmiſtrzá/ Podczáſzégo/ Kráyczégo/ Podſtolégo. SarnStat 1117.

kuchmistrz czyj [G sb (1), ai poss (1)] (2): Naczinie kuchenne, ktore iest oddane do ręku P. Manowskiego, Kuchmistrza K. Iei Mczj. WyprKr 119; WujNT 724.

W połączeniu z imieniem i nazwiskiem (6): WyprKr 119, 122; KochFr 115; [przy czym byli] Eráſmus Kroczewſki Kuchmiſtrz/ Stániſław Kárwicki Oboźny y Látowicki Stároſtá SarnStat 1195 [idem] 1044, 1065.

3. n-pers Przekład niemieckiego nazwiska Kochmeister (1):
Zestawienie (1): poſłowie od Krolá Zygmuntá z Węgier przyiecháli ſwaká Iágiełłowego/ Ian Sthrygońſki Arcybiſkup/ á Michał Kuchmiſthrz Woyth nowego Márgrábſtwá BielKron 385.

IM