Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: LASKOWNIK

Następne hasło: LASOMYK »

LASKOWY (42) ai

-a- (13), -å- (11); -a- Murm, SienLek (11), BielSpr; -å- OpecŻywList, Mącz (8), RejZwierc, też Calep; o jasne.

Fleksja

sg
m	N	laskowy	n	N
	G	laskowégo		G
	A	laskowy		A	laskow(e)
	L			L	laskowym

pl
N	subst	laskow(e)
G		laskowych
A	subst	laskow(e)

sg m N laskowy (18). ◊ G laskowégo (3); -égo (2), -(e)go (1). ◊ A laskowy (1). ◊ n A laskow(e) (1). ◊ L laskowym (1). ◊ pl N subst laskow(e) (10). ◊ G laskowych (5). ◊ A subst laskow(e) (3).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVIII w.

Znaczenia

1. Przymiotnik od nie zaświadczonego u nas „laska” ‘leszczyna’; rosnący na leszczynie, zrobiony z leszczyny, będący leszczyną, leszczynowy (41)
2. Prawdopodobnie żłobkowany; tu: o ostrzu korda (1)

1. Przymiotnik od nie zaświadczonego u nas „laska” ‘leszczyna’; rosnący na leszczynie, zrobiony z leszczyny, będący leszczyną, leszczynowy; colurnus Mącz, Cn (41): Mech laſkowy ieſt woniaiączy á ſwiatły FalZioł I 150d, I 150d, 151a; Mącz 66d; Ogień vdźiáławſzy z rozg láſkowych/ álbo brzozowych/ wroblę młode ná nim ſpal SienLek 77v, 78; Ieſli ſáletrá dobra/ biorą iey ſześć cżęśći/ przećiw iedney cżęśći węgla dobrze vtlonego z młodych laſzcżek láſkowych BielSpr 73.

W charakterystycznych połączeniach: laskowe(-y, -a) drewno, laszczka, mech (3), rozga.

Wyrażenia: »drzewo laskowe« (1): MEch ieſth ktory roſcie na drzewie dębowym albo na laſkowym FalZioł I 150d.

»laskowy gaj« (1): Coryletum, Locus corylis obsitus, Leſzczinowy álbo laskowy gay. Mącz 66d.

»jądro laskowe« (3): Albo iądrá láſkowe spieprzem wierć/ á zmiodem ſzynkownym piy. SienLek 85, 72, 85.

Zestawienie: »laskowy orzech (a. orzeszek)« = avellana (nux) Murm, BartBydg, Mącz, Calep; nux silvestris BartBydg; coryli a. Pontica a. Praenestina nux Mącz; leptocarium Calep [szyk 19 : 10] (29): OpecŻywList C; Murm 109; Avellana, nux silvestris, laszkowy orzech. BartBydg 16b; FalZioł + 6b, I 108a, III 19a [2 r.], b, V 77v; Mącz 20a [2 r.], 66d, 255c, 312b, 318d; orzechy mogą być ták włoſkie iáko láſkowe SienLek 109; włóż onego ćiáſtá w ſkorupę láſkowégo orzechá SienLek 140, 47v, 151v; RejZwierc 274; Calep 113b, 592b.

~ W porównaniach jako określenie objętości lub wagi leków (7): á vcżyń z teytho maſſy piłuły, iako laſkowy orzech miąſſze FalZioł V 24; nadziałay piłuł iako orzechy láſkowe: wielkich FalZioł V 32v, V 25, 86, 89v; á bierz tego ná noc iáko Orzeſzek láſkowy toć też od káſzlu nie zła pomoc. SienLek 84v, 112. ~

Szereg: »leszczynowy albo laskowy« (1): Mącz 66d cf »laskowy gaj«.

2. Prawdopodobnie żłobkowany; tu: o ostrzu korda (1): Item pywkovi rzeznykovy Cząpką Nawlaczana vkradl wkthorey yeſth pogiman, a lyaſkowy kord kthori ma v Laurenthey za ſzwyethym Marczinem LibMal 1548/139v.

Cf LASKOWANY, LESZCZNY, LESZCZYNOWY