[zaloguj się]
[pdf]

RADO (23) av

a oraz o jasne.

[comp radzi(e)j], sup nåradszéj (4) RejZwierz, RejPos (2), RejZwierc, nåraczéj (4) Prot, SienLek, KochFr (2), nåraczyj (1) MurzNT; ~ -éj (2), -(e)j (6).

Sł stp notuje, Cn s.v. dom, Linde XVI w. (dwa z niżej notowanych przykładów).

Znaczenia
1. Chętnie (12): Bo ięli [chrześcijani] kążdy ſwemu vmarłęmu ſłużyć/ kościoły budowáć/ świéczki ſtawiac/ ięmu Mſzé zakupować/ w jmię iego ná raczyi dáwáć/ do niégo śię modlić MurzNT 82v; MurzOrt B2v; Ieſliże dobrze ſypiał/ tę poduſzkę iego/ Narádſzey bych ią kupił/ do łożá ſwoiego. RejZwierz 24v; Dispoliabulum, Locus ubi spoliantur homines, ut domus meretricum, Kurewski dóm/ w którym rádo bierza [!] gdzie nie kłádą. Mącz 90d; Nemo probatior suis, Zaden miedzy ſwemi nie ma więtſzego záchowánia ná któregoby ſie ich więcey rádo zdawáło. Mącz 323d; Prot D4v; A iż tho ieſt nawdzyęcżnieyſzy obchod v niego ſwiętá iego/ gdy ieden drugiemu okázuie Krześćiáńſką powinność ſwoię: [...] y ná táką ſpołecżność narádſzey pátrzy ſwięte oko iego [Boga]. RejPos 227, 33; Zacność w miłośći zánic/ fráſzká obyczáie/ Ná tego tám naráczéy pátrzáią/ kto dáie. KochFr 18, 5; ZLotá pewnie nie nátkaſz trzećiéy części woru/ Z tych gór/ co obiecuią rádo więc v dworu. PudłFr 36; [WujPosŚw 1584 72 (Linde); PamJancz 154].
[Zwrot: »radziej widzieć« = woleć: A tak my iżeśmy im [posłom] na to [na prośbę zwołania drugiego sejmu] odpowiedzieli, iż my quidem sejm drugi złożymy, leczbyśmy to radziej widzieli, aby się to, co się może teraz egzekwować, egzekwowało ListyZygmAug 1548/98.]
Przen (1): Abowiem to iey [duszy] ſanecżki ná ktorychby ſie narádſzej woźiłá/ ozdobna cnotá. To iey vbiory wſzytki/ poććiwość. RejZwierc 104v.
2. Często (10): Krew Koniową miedzy lekarzſtwa zwierzchnie rado mieſzaią. FalZioł IV 10a; Niemniey téż muchy tráći muchomorká bdłá/ gdy y iéy z mlékiem náwierćiawſzy poſtáwiaſz/ gdźie muchy naráczey siadáią SienLek 159, 64; A kędy źiemia ſłaba/ tedy y Groblą styłu czáſu Powódźi [woda] rádo rwie/ by nalepiéy brzég obwárował. Strum Mv; GosłCast 42.

W zdaniach bezpodmiotowych (5): Akażda rzecż vkwapna rado tak więcz bywa Nie przychodzy ni kcżemu y zły koniecz miewa RejJóz I2; RejKup g3; vis somnifera papaveri [est], Mák má wſobie tę moc/ że ſie rádo po nim wiele ſni/ márzi. Mącz 402a.

~ Przysłowie: Po prętkim dzdzu/ rádo ſie pięknie przeiáśniewa RejWiz 142v; RejPos 108v. ~

3. Wesoło, radośnie (1): Affectare dexteram, Ná prziwitánie ſie kogo ſádzyć. Rádo ſie s skim witáć. Mącz 114d; [Zktorego [Nerona] śmierći ták było rádo w Rzymie/ iż w tych cżapkách chodźili/ ktore znácżyły wielkie weſele powſzyſtkim mieśćie. WerReguła 48 (Linde)].

Cf NIERADO, RACZEJ, RADOŚNIE

LW