Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: RADZIĆ SIĘ

Następne hasło: RADZIECTWO »

RADZIECKI (18) ai

a oraz e jasne.

Fleksja

sg
m	N	radziecki	f	N	radzieckå	n	N
	G	radecki(e)go		G			G	radziecki(e)go
	D			D	radziecki(e)j		D	radziecki(e)mu
	A	radziecki		A			A
	I	radzieckim		I	radziecką		I
	L	radzieckim		L	radziecki(e)j		L	radzieckim

pl
N	subst	radziecki(e)

sg m N radziecki (3). ◊ [G radecki(e)go.] ◊ A radziecki (2). ◊ I radzieckim (1). ◊ L radzieckim (2). ◊ f N radzieckå (2). ◊ D radziecki(e)j (3). ◊ I radziecką (1). ◊ L radziecki(e)j (1). ◊ n [G radziecki(e)go.] ◊ D radziecki(e)mu (1). ◊ L radzieckim (1). ◊ pl N subst radziecki(e) (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (dwa z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

Znaczenia

Przymiotnik od „radca” lub „radzca”: związany z funkcją radcy (18)
- a. Dotyczący członka rady miejskiej: rajcy, ławnika itp. (17)
- b. W starożytnym Rzymie: dotyczący urzędu senatora, konsula, pretora itp. (1)

Przymiotnik od „radca” lub „radzca”: związany z funkcją radcy; consularis Mącz, Cn (18):

a. Dotyczący członka rady miejskiej: rajcy, ławnika itp. (17): Przekupnie kthorzyby przećiw Rádźieckiemu ſkazániu [...] wykracáli [lege: wykraczali]/ káráć GroicPorz b3v; Aby żebracy w Mieſćiech/ [...] pod znákiem Plebanim/ álbo Rádźieckim chodźili. GroicPorz h4v, b4v, f4v, p3, nn; Consularis, Burmiſtrzowski/ Rádziecki. Mącz 63d; Cżáſem pocżcżą Burmiſtrzá/ iż pług iego przodkiem Wyieżdża ná Páńſzcżyznę: á Rádźieckie śrzodkiem: Proſtacy ná oſtátku. KlonWor 15; [A gdy nas cechów wezwano z izdebki za radziecką izbą, obralichmy od siebie pana Jana Cyrusa [...] przysiężnikiem krakowskim. KronMieszcz 2; Ieſt też ieſzcże inſza ćiężſza przyſięgá/ ktora należy inſzym więtſzym vrzędnikom/ ále to ieſt właſna Rádziecka. SzczerbSpecSax 345].

Wyrażenia: »koło radzieckie« (1): żeby [ta książeczka] byłá iednym świádectwem dobrego przyiaćielſtwá y ſąśiedztwá miedzy námi/ ták w ſtanie priwatnym iáko y w kole Rádźieckim. KlonWor ded **2.

»urząd radziecki« (5): Też ná vrząd Rádźiecki przynależy/ roſterkow w Mieſćie niedopuſzczáć/ śierot y wdow [...] bronić/ gry ſzkodliwych y nieutćiwych [...] zábraniáć/ y wykorzeniáć. GroicPorz b4, b3v, nn; SarnStat 1049, 1050; [Przeto ÿeſteſzmÿ ÿe [artykuły cechu krawieckiego] zwÿerzchnoſcią Vrzędu Radeczkiego potwÿerdzili MetrKor 1581 129/60].

»zwierzchność radziecka« (3): RZemieſłnicy/ y wſzyſcy w poſpolitoſći Mieſzczánie/ powinni poſłuſzni być zwierzchnoſći Rádźieckiey GroicPorz f4, f4, nn2.

Szereg: »(tak) radziecki (jako) i przysiężniczy« (2): Tóż téż miáſto Kroſno y oſoby ná Vrzędźiéch ták Rádźieckim iáko y Przyśiężniczym będącé porownywamy z drugimi miáſty głównémi Koronnémi w dochodzeniu krzywd gwałtownych SarnStat 1050, 1049.

b. W starożytnym Rzymie: dotyczący urzędu senatora, konsula, pretora itp.; senatorius Cn (1): [á przedśię iednák ſtopień álbo ſtan doſtoieńſtwá Rádźieckiego trzymáć y nośić iy ná oſobie ſwey/ á ktożby to rzekł/ áby to pożytecżno być niemiáło? CiceroKosz 188.]

Wyrażenie: »stolec radziecki« (1): Wáryus ná gorze ktorą zową Quirinalis/ vcżynił ſień/ w ktorey białe głowy miáły ſwoy ſtolec Rádzyecki/ przezwał Senatulus BielKron 151.