« Poprzednie hasło: LEŻEĆ | Następne hasło: LEŻNY (?) » |
LEŻENIE (45) sb n
Pierwsze i drugie e jasne, w końcowym wahania.
le- (43), lę- (2); -że- (43), -żę- (2).sg | |
---|---|
N | leżenié |
G | leżeniå |
D | leżeniu |
A | leżenié |
L | leżeniu |
inne | pl A subst - leżeni(a) |
sg N leżenié (25); -é (12), też Calep (2), -e (1), -(e) (10); -é : -e SarnStat (9:1). ◊ G leżeniå (2). ◊ D leżeniu (2). ◊ A leżenié (4); -é (3), -(e) (1). ◊ L leżeniu (12). ◊ [pl A subst leżeni(a).]
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI i XVIII w.
- 1. Spoczywanie siłą bezwładu, w bezruchu większą powierzchnią na czymś; położenie
(40)
- a. O ludziach; najczęściej dla snu i odpoczynku; niekiedy także o pozycji półsiedzącej
(14)
- α. Spanie (1)
- β. O współżyciu płciowym (2)
- γ. Spoczywanie w grobie (1)
- b. O rzeczach (26)
- a. O ludziach; najczęściej dla snu i odpoczynku; niekiedy także o pozycji półsiedzącej
(14)
- 2. Znajdowanie się, bycie, trwanie w jakimś położeniu; położenie
(3)
- a. O wojsku: obozowanie
(2)
- α. Obleganie (1)
- b. O płodzie w łonie matki (1)
- a. O wojsku: obozowanie
(2)
- 3. Zajmowanie się czymś z dużym zaangażowaniem, poświęcanie się czemuś, ślęczenie nad czymś (1)
- 4. Miejsce do spania, łóżko (1)
»leżenie miękkie« (1): té dwie guni kniému/ Pómoc wielką dáły mi leżeniu miękkiemu PudłFr 78.
»leżenie na nos« (1): Cubitus pronus, supinus, et in latera, Leżenie ná nos/ wznáczne/ y ná boki. Mącz 70a.
»leżenie wznaczne« (1): Mącz 70a cf »leżenie na nos«.
leżenie z kim (1): Coitus, pro concubitu – Leżenie z biąłą głową. Calep 211b.
W połączeniu szeregowym (1): GrzegŚm 60 cf Wyrażenie.
~ W połączeniu szeregowym (1): Opiſáwſzy wedle praw perſony ſądowé, w drugim rozdźiale opiſané ſą łáwice, álbo záśiędźienia ſądów, któré złożoné ſą z onychże perſón: iáko ſą Roki, Lężenié kśiąg, y Nowé láto, y Aktá zápiſawſzy SarnStat 749.
W przeciwstawieniu: »roki ... leżenie ksiąg« (3): Nie ná leżeniu kśiąg, ále na Rocéch máią przyśięgę czynić Vrzędnicy Ziemſcy. SarnStat 554, 541, 1198; [a tho ma uczinycz na pirwsze abo wtore zyemskye byeczskye roki abo xyąg lezenya ZapKrak 1544/320]. ~
W przeciwsiawieniu: »leżenie ... ciągnienie« (1): gdyby ſie kiedy od żołniérzów komu w brániu żywnośći y podwód w leżeniu/ y w ćiągnieniu/ y w czymżekolwiek obrázá/ vćiſk/ y ſzkodá iáka ſtáłá SarnStat 1183.
RS