[zaloguj się]
[pdf]

ŁAPACZKA (15) sb f

Oba a jasne.

Fleksja
sg pl
N łapaczki
G łapaczek
D łapaczkåm
A łapaczkę
I łapaczkami

sg A łapaczkę (1). ◊ pl N łapaczki (5). ◊ G łapaczek (4). ◊ D łapaczkåm (2). ◊ I łapaczkami (3).

Sł stp brak, Sł stp nazw os, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Pułapka; tu przen: podstęp, oszustwo, uwodzenie; captio (dialectica a. in verbis) Cn, Modrz, JanStat; aucupium, captiuncula, decipula fraudis, praestigiae et captiones in oratione, laques iudiciorum a. legum a. verborum, tendicula Cn (15): RejPos 225; CzechRozm 62; CzechEp 77; Nuż iákie trudnośći bywáią/ o zbiegłe poddáne/ iedni ſię ich nieſłuſznie vpomináią/ á drudzy nieſłuſznie poddáne cudze dźierżą/ y iáko ich nie máią/ áni mieli prżyśięgáią. Bárżo wiele w tym lápáczek ieſt. GórnRozm G4v; SarnStat 752.

łapaczka około czego (3): LApáczki około oświadczenia pámiętnych [protestationes Memorialium seu captiosae JanStat 502] niech nápotym żadnéy mocy nie máią/ któré zwykły bywáć przed vczynieniem Dekrétu: ále tylko zá Dekrét głównéy rzeczy vczyniony niech pámiętné będźie. SarnStat 804 [idem 818], 797, 818.

łapaczka przeciwko czemu (1): Day ſwaru pokóy/y piſmu którégo nierozumiéſz/ y w którym fáłſzu y łápáczek przećiwko prawdźie ſzukaſz OrzQuin Aa2v.

Wyrażenie: »filozofska łapaczka« = sofizmat, pozorne rozumowanie [szyk 2 : 1] (3): Ale gmátwáninie/ mieſzáninie y Filozowſkim łápácżkam/ nie gotowem k woli/ od prawdy iáko ſłońce iáſney/ przy ktorey z łáſki Bożey ſtoię/ odſtąpić CzechEp 139, 2, 110.
Szeregi: »fraszki a łapaczki« (1): Są ći ktorzi fráſzkámi á niepotrzebnemi łápácżkámi [in nugis illis et argutiis inutilibus] wiele cżáſu ſtrawili/ Więc ſię też ſpieráią/ chcąc áby ták młodź vcżono ModrzBaz 134v.

»omamienia i łapaczki« (1): Lecż to omamienia y łápácżki [praestigiae sunt istae et captiones]/ á nie przycżyny/dla ktorychby tákim ludźiom Vrzędy dáwáć trzebá. ModrzBaz 43.

»wywrot i łapaczki« (1): Albo cżyli iuż dla tego nie godźi ſię potym nikomu/ tákże też mowić/ prawdę/ ſzcżerze bez wywrotu y łápácżek ſzátáńſkich/ mowiącemu CzechEp 121.

Synonim: samołowka.

LW