[zaloguj się]
[pdf]

ŁAZĘKA (16) sb m

łazęka (15), łazuka (1) LibLeg.

Oba a jasne.

Fleksja
sg pl
N łazęka łazękowie
G łazęki
A łazukę łazęki
I łazęk(a)mi
L łazękach

sg N łazęka (9). ◊ G łazęki (1). ◊ A łazukę (1). ◊ pl N łazękowie (2). ◊ A łazęki (1). ◊ I łazęk(a)mi (1). ◊ L łazękach (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Człowiek bez stałego miejsca zamieszkania i bez stałego źródła utrzymania, włóczęga; vagus Mącz, Cn; circulator, erro, multivagus Mącz; tardigradus Calep; circumcellio, erraticus homo, erroneus, ignobilis, homo de via Cn (11): Stároſtowie máią tego doyzrzeć żeby łáżęki łotroſtwo [może: łazęk i łotrostwa] w ſtároſtwách ich nie było/ ktore łázęki ſláchtá ſtároſtam podawáć ma. UstPraw I4 [cf ŁAZĘKOWY]; Terram pro terra scilicet mutans [...] Lázęká/ tułáyący ſie y tu y owdzie/ zbiég/ wywołániec. Mącz 451b, 54c, 108b, 236c, 473b; Calep 1047b.
Wyrażenie: »łazęka łoterski« (1): O łázękách łoterskich. UstPraw I4.
a. Zbieg, uciekinier; odstępca, zdrajca; apostata, transfugo Mącz (2): Transfugo, Lázęká/ który nie trwa ná yednym mieyſcu. Też króry [!] do nieprziyaćieli vcieka. Mącz 139a, 12d.
2. Szpieg; explorator BartBydg (5): to będzýe doſwyatſſono coścýe powiedali ieſli prawda albo fałſz/ bo ynatzey ieſli tego nye vtzynicye przez zdrowye Faraonowo łażękowye ieſteſcye HistJóz C2v, C3; atak mię ſprawvyą yz albo do waſzey zyemie albo do moyey gdziem tam poſlal laſzvkę swego dowiaduyacz siie pewney rzeczi. LibLeg 10/153.

W charakterystycznym połączeniu: łazukę posłać.

Szereg: »łazęka, (a) szpieg(arz)« [szyk 1 : 1] (2): BartBydg 54b; łázękowie a ſzpiegowie ieſteſcie wy dla tegoſcie tu prziſzli iżbyſcie oglądali nyeobronnoſtz zýemye HistJóz C2.

Synonimy: 1. tułacz, włoka, wywołaniec; 2. szpieg, szpiegierz, szpiegownik, szpiegun.

TK