[zaloguj się]
[pdf]

1. ŁĄTKA (16) sb f

-t- (15), -d- (1).

Fleksja
sg pl
N łątka łątki
G łątek
D łątkkom
A łątki
I łątkami

sg N łątka (4). ◊ pl N łątki (4). ◊ G łątek (1). ◊ D łątkkom (1). ◊ A łątki (4). ◊ I łątkami (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

1. Lalka; pupa BartBydg, Mącz, Cn; imaguncula, pila, planguncula Cn (8): Pupa, est idolum, quod puellae faciunt ad ludendum cum eo, lanthka BartBydg 126b; Pupa, etiam Lątká/ dźiećinne dźieći/ łątki. Mącz 332a, 252d, 329d.

W porównaniach (przy określaniu ludzi wystrojonych) (3): [są ludzie którzy] w kośćiele w ſtalach álbo naprzednieyſzych mieyſcach/ vbrawſzy ſie/ iáko łątki ſtoią. KrowObr 36v; Zoná przydzye by łątká/ w perły vſtrzępiona/ Pánná zá nią y druga/ máło mniey vpſtrzona. RejZwierz 142v; zá rodźicow ſwych iák łątká chodziłá/ Bowiem iey żadna trudność w nicżym nie budźiłá. PaxLiz B2.

2. Zabawka brzękająca, grzechotka (1): Crepundia – Latky. Calep 269a.
3. Marionetka, lalka kuglarska; ligneolae figurae, sigillaria fidiculis agitata humanos imitanti gestus Cn (4): Thymelici ‒ Czi ktorzi łątki pokazuią. Calep 1067a.

W porównaniach (3): RejZwierz 106; A gdy ſie záſię [ten chytry mistrz – szatan] vda miedzy drobnieyſze/ to ſobie imi kugluie iáko łątkámi/ iedny powádzi/ drugie popoi iż kugluią wedle myſli iego RejPos 331v; Náśmiawſzy ſye nam/ y náſzym porządkom/ Wemkną nas w miéſzek/ iáko czynią łądkom. KochFr 4.

4. Sztuka drzewa poziomo leżąca na wierzchu słupów stawidłowych w upuście (3): A ták vczyniwſzy/ możeſz w ónéy Vpuśćie dáć poczynić łątki/ dla Stáwidł Strum M3.
Szereg:»(nie) łątki i (jeno) słupki (a. słupce)« [szyk 1 : 1] (2): nád bórtnicą náłóż drzewem wyżſzey wedle potrzeby. Ná przodku téy ſkrzynie/ vczyń ſłupki y łątki Strum K; Ná tyle téy ſkrzynie/ nie potrzebá tych łątek/ ieno ſłupców dobrze opátrzónych. Strum Kv.

Synonim: 1. pupka.

Cf [ŁĄTA]

TK