[zaloguj się]
[pdf]

ŁOKIETEK (115) sb m

łokietek (26), Łoktek (41), Łokietko (6); łokietek a. Łoktek a. Łokietko (42); łokietek MycPrz (5), StryjKron (14), SarnStat (1), KmitaSpit (1); łokietek : Łoktek : Łokietko BielKron (3:39:6), KlonKr (2:2:–).

o oraz oba e prawdopodobnie jasne (tak Cn).

Fleksja
sg pl
N Łokietek, Łoktek, Łokietko
G Łokietka łokietk(o)w
D Łokietkowi
A Łokietka, Łoktka
I Łokietki(e)m
L Łokietku
V łokietku

sg N Łokietek (17), Łoktek (41), Łokietko (6). ◊ G Łokietka (13). ◊ D Łokietkowi (9). ◊ A Łokietka (19), Łoktka (2). ◊ I Łokietki(e)m (5). ◊ L Łokietku (1). ◊ V łokietku (1). ◊ pl G łokietk(o)w (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w.

Dem. od „łokieć”:
1. Miara długości; cubiti diminutivum Cn (2):
Wyrażenie: »krotki łokietek« = fałszywa miara (1): Krotkich mi ſie chce łokietkow Máłych miarek iteż funtkow. MWilkHist E4v.

Personifikacja (1): Pomierz podwoiewodzy ná tárgoch ty łokcie/ A pilnie karz proſzę cie/ ty fáłſzywe nogcie. [...] A prziydąli s ſzáfránem á z pomoráńcżámi/ Wierę pánie łokietku/ krotki rácż być z námi. RejZwierz 102.

2. n-pers W funkcji przydomka (113):
a. Przydomek króla Władysława I (1260/61 – 1333) (112): BielKron 325v [2 r.], 366, 366v [5 r.], 367 [6 r.], 367v [2 r.] (56); y Sląſko odpádło prze nie porządne obieránie Lokietká. MycPrz II Cv, I Bv, B2, II A4v, B[3]; Lokietka zrzućiwſzy Wacławá obráli WierKróc B2; StryjKron 305, 406 [2 r.], 452; PaprUp B3v; Lokietek / Włádzyſław Trzeći názwány. KlonKr wstęp A3v marg, wstęp A3v [2 r.], D4 [2 r.], Ev; KmitaSpit C4v; VotSzl B.
Wyrażenie: »krol (polski) Łokietek« [szyk 10:4] (14): Láthá 1331. Krol Lokiethko vdziáłał Syem w Chęćinach na pany y ſláchtę BielKron 371v, 326 [2 r.], 369v [2 r.], 370 [3 r.], 370v, 372 (12); StryjKron 380; Król Lokietek w téy mierze między wſzytkimi królmi ſławę odźierżał SarnStat 121.
Zestawienie: »Władysław (a. Ładysław, a. Władzisław) Łokietek« [szyk 21:2] (23): BielKron 366, 366v, 368, 369, 369v [3 r.] (12); Włádiſław Lokietek przymuſił Krzyżakow/ iż musieli vgody prośić StryjKron 380, 375, 390 [2 r. ], 406 [3 r.], 407, 416; Gdy iedni chćieli Loktká Włádyſłáwá Mieć Pánem: drudzy Książę Boleſłáwá. KlonKr D4, wstęp A3v.
b. Przydomek dworzanina Bolesława Krzywoustego (1):
Zestawienie: »Łoktek Werszowski« (1): Tego [Bretysława wtorego] to potym Loktek Werſzowſki zábił ſtrzáłą z łuku gdy ſie byli opoździli ná łowie BielKron 324v.

HJ