[zaloguj się]
[pdf]

NADBIEŻEĆ (11) vb pf

a oraz pierwsze e jasne.

Fleksja
praet
sg
1 m nadbieżåłem, -em nadbieżåł

fut 2 sg nadbieżysz (1). ◊ 3 sg nadbieży (5). ◊ 3 pl nadbieżą (1). ◊ praet 1 sg m nadbieżåłem, -em nadbieżåł (2). ◊ part praet act nadbieżåwszy (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI ‒ XVII w.

1. Biegnąc zbliżyć się (2): [Absalon] ieſzcże był żywy [...] gdi Ioáb z drugimi nádbieżawſzy/ przebił go drzewem przez ſerce BielKron 72v.
W przen (1):
Fraza: »wola [komu] nadbieży« = przyjdzie ochota (1): Tę pościél záślićie [...] zacnému Pánu: [...] niech ſye w niéy wyleży/ Kiedy leżéć roſkoſznie wola mu nádbieży PudłFr 79.
2. Biegnąc natknąć się na co, napotkać kogo [kogo (2), co (3)] (5): Owaćiem krowkę nádbieżał/ Swey krzywdy przed nią żáłował BierEz H2v; s przygody vćiekáiąc nádbieżałem go [Saula] BielKron 69, 44; ná ktorey [skale] ieleń nádbieżawſzy/ przykre y głębokie do ſpádnienia mieyſce/ ſpadł y rozbił ſię ná máłe cżęśći SkarŻyw 508.
W przen [kogo] (1):
Zwrot: »z laty nadbieżeć« (1): Szeſnaſte láto twoie/ podrzyże te ſzátki Ktoreć mátuchná dáłá/ áż ćię záś te ſzátki Potym zláty nádbieżą ZbylPrzyg B2v.
3. Przybiegłszy napaść; tu w przen [na kogo] (1):
Szereg: »nadejść abo nadbieżeć« (1): [o złym duchu] nádeydźie álbo nádbieży ná ćię/ á nie wnidźie w ćię. CzechRozm 157.
4. Nastać, nastąpić (2): Ogniá/ mieczá ſrogiégo nigdźiéy nie vydźiemy/ Co ieſt złégo ná świećie/ przed ſobą vyźrzemy. A to/ niżli nádbieży doſyć zboláłému Sercu złégo/ iż ſłużę człowieku podłému. GórnTroas 65.
Fraza: »nadbieży wiosna« (1): Nádbieżyć piękna Wioſná PudłDydo B2v.
5. Trafić się, nadarzyć się [co komu] (1): A kopánych Prętów nie wſpomináią/ áż [...] kiedy im w miérzániu nádbieży iáka ſztuká ná kilku Prętów ná dłużą y ná ſzérzą. GrzepGeom 14.

Synonimy: 5. trafić się.

Formacje współrdzenne cf BIEŻEĆ.

Cf NADBIEŻENIE

KCh