[zaloguj się]
[pdf]

1. NAGANIAĆ (9) vb impf

Pierwsze oraz koncowe a jasne. ◊ W inf -ga-; w pozostałych formach -gå-.

Fleksja
inf naganiać
indicativus
praes
sg pl
1 nagåniåm
3 nagåniå nagåniają
praet
pl
3 m pers nagåniali

inf naganiać (2). ◊ praes 1 sg nagåniåm (1). ◊ 3 sg nagåniå (3). ◊ 3 pl nagåniają (1). ◊ praet 3 pl m pers nagåniali (1). ◊ part praes act nagåniając (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

Goniąc gromadzić w jakimś miejscu; agere, conicere, impellere, premere Cn [kogo, czego [w tym: komu (7)]] (9):

naganiać czym (1): ſkora na nim [sumie] czarna [...] wąſy długie ktoremi ſobie nagania ribek małych FalZioł IV 43c.

W porównaniu (1): Tátarowie też zewſząd ich trapili/ z bokow y w czoło vćiekáiącym/ [...] ná lekkich koniach záchodząc/ á Litwie iáko do ſieci náganiáiąc/ StryjKron 390.

W przen [kogo do czego czym] (1): Apoſtołowie/ [...] duchownym orężem/ ludźi do kroleſtwá Bożego náganiáli NiemObr 14.
Przen: O przysparzaniu dóbr [w tym: komu (5)] (6): Dziś iuż priwatá rowno s pány chodzi/ Nędzna publiká z dáleká k nim godzi. [...] Lamią ſie práwá vſtáwy pádáią/ Strożowie ptakow ſobie náganiáią. RejZwierc 222v.

W przeciwstawieniu: »odganiać ... naganiać« (1): czego mieć nie mogą Pożądáią, á kiedy doſtáną, rzucáią. Tenże odgania co więc nágania CiekPotr 53.

Zwrot: »pożytku naganiać« = commodis a. utilitati servire, utilitatem afferre Mącz [szyk zmienny] (3): Mącz 388c, 511a; ludźie dobrzi prace moiey gánić niebędą/ iáko tego/ ktorybym Rzecżypoſpolitey rad pomogł/ á ztąd żadnego pożytku ſobie nienáganiam [nec inde commodi nostri rationem ullam ducamus]. ModrzBaz 69.
Szereg: »pędzić, naganiać« (1): ludzie w dobrym bycie/ kiedy im ſzcżęſcie ze wſząd pędzi/ ze wſząd nágania/ poſpolicie ſie odmieniáią GórnDworz Hh3.

Formacje współrdzenne cf GNAĆ.

LW