[zaloguj się]
[pdf]

NAJADAĆ SIĘ (11) vb impf

sie (10), się (1).

Pierwsze i trzecie a jasne, drugie pochylone.

Fleksja
inf najådać się
indicativus
praes
sg pl
2 najådåsz się
3 najådå się najådają się
praet
pl
1 m pers najådaliśmy się, -smy się najådali
3 m an najådali się
conditionalis
sg
1 m bych się najådał

inf najådać się (1). ◊ praes 2 sg najådåsz się (1). ◊ 3 sg najådå się (2). ◊ 3 pl najådają się (1). ◊ praet 1 pl m pers najådaliśmy się, -smy się najådali (2). ◊ 3 pl m an najådali się (3) [w tym cum N pl: ptacy, lwowie (2), niedźwiedzie (1)]. ◊ con 1 sg m bych się najådał (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI w.

Zjadać wiele lub jeść do sytości (także o mleku), z formantem na- + się wyrażającym wielość lub dosyt; comedere, saturari Vulg; explere famen Cn (11): Ptacy gdy się náiadáli/ Iedni po drugich wzlatáli BierEz O4v; Więc przeto bych ſie náiadał/ W táką bych ſie niewolą dał; Bogátſzyć ieſth wolny nędznik/ Niżli bogáty niewolnik BierEz R2.

najadać się czego (sg a. pl rzeczownika bezpostaciowego (5), kogo (pl) (2): March1 A3v; Leop Num 11/5; Iowiſz vżaliwſzy ſie vbogich ludzi/ kthorych ſie Lwowie/ Niedźwiedzie/ Wilcy/ [...] vſtáwicżnie náiadáli: poſłał ná ſwiát z niebá Merkuriuſzá GórnDworz Ff; RejPos 354v; Cżytayże záſię iákie ſzpetne pomſty [...] záwżdy bráły nád ſobą/ [...] ták iż pśi ſie náiadáli śćirwow ich RejZwierc 33v; GórnTroas 71. Cf »najadać się chleba«.

W charakterystycznych połączeniach: najadać się ludzi, mleka, młota [= wysłodków], ścirwow [czyich]; ustawicznie najadać się.

Przysłowie: Ten ſie ſchytroſcią náiada/ ktory iedzącego pozdrawia. March1 A3v.
Zwroty: »najadać się chleba« (1): náiadáliſmy ſie chlebá [saturati sumus panibus]/ y dobrze nam było/ á złegoſmy nie widzieli. Leop Ier 44/17.

»najadać się darmo« (1): Spominamy ná one ryby/ kthorychezmy [!] ſie w Egyptćie náiadáli dármo [quos comedebamus ... gratis] Leop Num 11/5.

»najadać się dosyć« (1): Ten ktory ſwą krowę doi/ [...] Náiada ſye mleká doſić/ nyepotrzeb mu go ſtárgu nosić. March1 A3v.

»nie moc się najadać« (1): [marnotrawny syn] przyſzedł w táką nędzę/ iż miedzy świniámi nie mógł ſie náiadáć plugáwego młotá/ ktore im fam nośił á podawał rękámi ſwemi. RejPos 354v.

W przen [czego] (1): Wilk mu [= Strusow, co klucz Piotrów nosi] záśię powiedział: Leć precż Pánie Struśie/ Y záwrzy ſie (ia rádzę) w ſwym złotym lámuśie. Ieſli ſie nie náiadaſz żelázá w ſwey włośći/ Náieſz ſie go tu doſyć áże do ſytośći. BielSen 7.

Formacje współrdzenne cf JEŚĆ SIĘ.

KCh