[zaloguj się]
[pdf]

1. NAJŹRZEĆ (11) vb pf

najźrzeć (7), naźrzeć (4); najźrzeć Mącz (2), BudBib, KochPs, GostGosp (2), CiekPotr; naźrzeć BierEz (2), LudWieś, GórnDworz.

-a- (6) BierEz (2), GostGosp (2), KochPs, CiekPotr, -å- (4) Mącz (2), BudBib, GórnDworz; e pochylone.

Fleksja
inf najźrzeć
praet
sg
1 m najźrzał(e)m
3 m najźrzåł
imperativus
sg
2 najźrzy

inf najźrzeć (4). ◊ fut 1 sg najźrzę (1). ◊ 3 sg najźrzy. ◊ praet 1 sg m najźrzał(e)m (1). ◊ 3 sg m najźrzåł (1). ◊ imp 2 sg najźrzy (2).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.: naźrzeć, najrzeć.

1. Popatrzeć w głąb czego, do środka czego (7):

najźrzeć w co (3): Ezop przjſzedł w gárniec náżrzał A iedno trzy nogi widział BierEz C2v. Cf »w każdy kąt najźrzeć«.

Zwroty: »w każdy kąt, do każdego kąta najźrzeć« (2:1): BierEz R2v; Item iactare se, Y tám y ſám ſie miotáć w káżdy kąt nayźrzeć. Mącz 161c; Przy gośćiu/ [...] napozniey ſie kłáść á rániey witáć: á wſtawſzy/ w káżdy kąt náyźrzeć. GostGosp 22.

»naźrzeć okienkiem« (1): Nazrzałem tam okienkiem LudWieś A2v.

»najźrzeć wszędzie« (1): Náyźrzy wſzędzie, żeby nas kto tu nie wyſłuchał CiekPotr 10.

W przen [do czego] (1): Poruſz ſye/ o możny pánie/ z ſwéy świętéy ſtolice/ A racz náyźrzéć do téy biédnéy ſkáżonéy winnice. KochPs 121.
2. Wstąpić, zajść na chwilę, odwiedzić kogo (3):

najźrzeć do kogo (1): Revise ad me, Nayzrzi kiedy do mnie/ záſtań mię domá. Mącz 495c.

najźrzeć kogo (1): Wſzjtko złe ich w Gilgalu/ bo tám nie nayzrzę ich [quia ibi exosos habui eos] BudBib Os 9/15.

najźrzeć dokąd (1): A kędy Vrzędnik nierządny/ tedy [pan] nie zgrzeſzy gdy do dworu náyźrzy. GostGosp 24.

3. Obejrzeć (1): bo to [szkapa] ma w ſobie/ że ſie z dobythą bronią nieda naźrzeć GórnDworz Q4.

Formacje współrdzenne cf ŹRZEĆ.

Cf [NAŹRZENIE]

KCh