[zaloguj się]
[pdf]

NAKAZIĆ SIĘ (8) vb pf

Zawsze sie.

Oba a jasne.

Fleksja
inf nakazić się
praet
sg
3 f nakaziła się
plusq
sg
3 m nakaził sie był
conditionalis
pl
3 subst by nakaziły się

inf nakazić się (2). ◊ fut 2 sg nakazisz się (1). ◊ 3 sg nakazi sie (1). ◊ praet 3 sg f nakaziła się (2). ◊ plusq 3 sg m nakaził sie był (1). ◊ con 3 pl subst by nakaziły się (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI ‒ XVII w. s.v. nakazić.

Zepsuć się, zniszczyć się, ponieść uszczerbek (8):

nakazić się od czego (2): I Przyſzły muchy barzo ćięſzkie do domow Fáráonowych y sług iego/ y ná wſzyſtkę ziemię Egyptſką: thák iż nákáźiłá ſie źiemiá [corruptaque est terra] od takowych much. Leop Ex 8/24; ſklep v ołtarzá nákáźił ſie był od ogniá BielKron 293v.

Szereg: »nakazić się a napsować« (1): yáko kyedy kto máteryą yáką długo mocży/ wnet ſie nákáźić á nápſowáć musi GliczKsiąż E4v.
Przen: Ulec zepsuciu moralnemu (1): gdyby onego ſámego diſcipuł prace vżywał/ nye mogłoby to być/ áby ſie nyemyał/ nákázić/ á tákiem theż obłędliwem oſtáć yákiem yeſt ſam náucżycyel. GliczKsiąż L4v.
a. O organizmie (żywym) i funkcjonowaniu władz fizycznych (4): wiedz iż mania ieſt niemocz gdy ſie przednia częſć mozgu w cżele nakazi tak iż on cżłowiek złe dumanie miewa. GlabGad D8; Acżći mi po wcżoráyſzym/ ieſzcże ſzumna głowá/ Więc ſie też nákáźiłá/ iáko cżuię mowa. PaxLiz E3v.

nakazić się od kogo (1): tych ludzi ſtreż [!] ſie ktorzy ſłużą ludziem gruboniemocznem [!]/ bo tych ſzaty ſmierdzą ſrogo wrzodowem ſmrodem/ bo ſie richło nakaziſz odnich. FalZioł V 62v.

Zwrot: »nakazić się powietrzem« (1): Niektorzi rutę z Orzechy włoskiemi iedzą aby ſie nienakaziły powiethrzem iadowithem FalZioł V 62v.

Synonim: napsować się.

Formacje wspołrdzenne cf KAZIĆ.

KCh