« Poprzednie hasło: NALEŻEĆ | Następne hasło: (NALEŻNIE) » |
NALEŻEĆ SIĘ (3) vb impf i pf
impf (2) [znacz. 2. i 3.], pf (1) [znacz. 1].
impf å, pf a; pierwsze e prawdopodobnie jasne (tak w należeć).
Fleksja
indicativus | |
---|---|
praes | |
sg | |
3 | nåleży się |
praet | ||
---|---|---|
pl | ||
3 | subst | nåleżały się |
praes 3 sg nåleży się (1). ◊ fut 3 sg należy się (1). ◊ praet 3 pl subst nåleżały się (1).
Sł stp, Cn brak, Linde XVII w.
Znaczenia
1. Pf od „leżeć” ‘spoczywać w bezruchu’, z formantem na- + się wyrażającym dosyt (1):
Zwroty: »dosyć się należeć« (1): Po wierzchu źiemie z przyrodzenia cżłowiek Pod iáſnym niebem/ niech prowádźi ſwoy wiek/ Doſyć ſię potym/ gdy go śmierć zabieży W źiemi náleży. KlonFlis C2v.
»w ziemi się należeć« (1): KlonFlis C2v cf »dosyć się należeć«.
2. Polegać, zasadzać się [w czym] (1): Mowi ſie wobecż o wſzyſtkim żywoćie Chriſtiáńſkim/ ktory ſie w zaprzeniu ſámego ſiebie należy CzechRozm 231.
3. Zwrot: »[co] należało się [cum inf]« = powinno się coś zrobić (1): Quaero an libertates testamento datae competierint, Pytam yeſli wolnośći Teſtámentem poſtánowione należáły/ á godziły ſie dáć. Mącz 295c.
Szereg: »należało a godziło się« (1): Mącz 295c cf Zwrot.
Formacje współrdzenne cf LEC.
DD, LW