[zaloguj się]
[pdf]

NAPARZAĆ (40) vb impf

Wszystkie a jasne.

Fleksja
inf naparzać
fut
sg
2 m będziesz naparzać
f będziesz naparzać, będziesz naparzała
3 m będzie naparzåł
f będzie naparzała, będzie naparzać
imperativus
sg
2 naparzåj

inf naparzać (11). ◊ fut 2 sg m będziesz naparzać (2). f będziesz naparzać : będziesz naparzała FalZioł (2:1). ◊ 3 sg m będzie naparzåł (1). f będzie naparzała : będzie naparzać FalZioł (3:1). ◊ imp 2 sg naparzåj (18); -åj (5), -(a)j (13). ◊ part praes act naparzając (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w. (z Cn).

Poddawać rozgrzewającemu działaniu gorącego płynu, substancji lub pary; okładać gorącymi kompresami (o zabiegach zaleczniczych); fovere, fomenta calida admovere a. adhibere, vaporare Cn [w tym: co (część ciała) (38)] (40): na oddawienie żił dobrze naparzać mieſcze ono macżaiącz gębkę w oney wodzie á przykładać na mieſtcze oddawione. FalZioł II 13c; Też ieſt rzecż pożytecżna y barzo dobra naparzać leguchno napuchłe mieſtcze/ vwarzywſzy/ ſlaz/ barſzcż/ rożą ogrodną FalZioł V 25v, V 19c, 25v [2 r.], 41, 93.

naparzać czym (31): Też vwarz kwiatki noſtrzegowe/ s piołynkiem / z maieraną/ á tym głowę naparzay/ abowiem bolenie głowy vſmierza. FalZioł I 82d, I 26a, 66d, 79d, 82a, 83b (12); Warz Iodłowé ſzyſzki w wodźie á oną wodą náparzay mieſtcá kthoryeh ſye ſuchoty dźierżą SienLek 171, 118, 118v, T[tt]v; źiółmi témi ćiepło w chuſtę ie włożywſzy/ bok prawy wolniuczko nápárzać Oczko 31. Cf naparzać komu czym.

naparzać komu [zawsze: sobie] czym (14): Też rzecż przyrodzoną paniam wywodzi gdi będzieſz tim ſobie naparzała cżęſto macicżę. FalZioł I 30b; Albo theż vwarzywſzy ty zioła w winie/ naparzay ſobie żywot timi to zioły rozmacżaiąc w thim ciepłym winie dla tego to kłocia vſpokoienia. FalZioł I 90c, I 9a, 54d, 57d, 90d, 94a (14).

naparzać z czym (1): Gdy boi w połowicy głowy pánuie/ vwierć Omanu/ á w wodźie go vwárzywſzy/ głowę s nim náparzay. SienLek 50v.

W charakterystycznych połączeniach: naparzać ciepło (5), często, dobrze (2), leguchno, na noc, po ranu (3), wieczor, wolniuczko.

Zwrot: »w kąpieli naparzać« (1): Pomaga też pierſi lekcze podłapować/ y pogłaſkować/ albo w ciepłey wodzie po obiedzie/ albo po wiecżerzy w kąpieli naparzać. FalZioł V 36v.

Formacje współrdzenne cf PARZYĆ.

Cf NAPARZANIE

TK