[zaloguj się]
[pdf]

NAPĘDZIĆ (10) vb pf

a jasne.

Fleksja
inf napędzić
praet
sg
3 m napędził
imperativus
sg
2 napądź

inf napędzić (2). ◊ fut 2 sg napędzisz (1). ◊ 3 sg napędzi (2). ◊ praet 3 sg m napędził (1). ◊ imp 2 sg napądź (3). ◊ part praes act napędziwszy (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.

1. Przynaglając spowodować, że co lub kto (przeważnie pl) znajdzie się w jakim miejscu; zegnać, zgromadzić, wpędzić (9):

napędzić czego (1): O wierz mi iżeć ten chwaſt wſzędy gęſto roście/ [...] A ná to nie wymyſli lepſzego plewidłá/ Iedno tego nápędzić tám błędnego bydłá. RejWiz 78v.

napędzić kogo (po przeczeniu) (3): GliczKsiąż B5, H7; Friget ibi homo, Nie nápądź go tám. Mącz 137a; [PlutBBud R2v].

[napędzić do kogo: Do vbogiego nikogo nie nápędźi. PlutBBud R2v.]

napędzić kogo (G a. A) w co (1): Y ták mi Bóg tám zdárzył/ że/ Moſkwy nábiwſzy Wielką wielkość/ w przekopy drugich nápędźiwſzy Więźniów znácznych nábrawſzy: lud mnie powierzony Stáwiłem Pánu ſwemu nic nievſzkodzony. KochJez B2.

napędzie miedzy kogo (2): Wyęc myędzy nye [dworzany] nye nápądź cichego/ dobrego/ ſpokoynego. GliczKsiąż H7, B5.

Zwrot: »napędzic [wiele czego] w kupę« (1): (nagł) Wſzy w brodzye. (‒) ZApuść w brodę ogáry/ á rozmietuy ſieći/ Doſiedzić źwirz chociay go/ Rarog nie záleći. Rozewrzy pięć páznoktow/ záiedźże od vchá/ Nápędziſz śiłá w kupę/ tego złego duchá. RejZwierz 140v.
W przen (2):

napędzie kogo (G a. A) do czego (1): Wſzytki [ludzie] będą ſwą wyćiągnie/ á zágárnie ie niewodem ſwoim/ y nápędźi ich do ſieći ſwoich/ zkąd będzie mieć radość y weſele. BibRadz Hab 1/15.

napędzić kogo (A) w co (1): on ich káznodźieiá wielki [św. Paweł] ktory ie z świętym Piotrem w ſiatkę Páná Chryſtuſowę napierwey nápędźił/ iż ich wiárá/ ktora záwſze iedná byłá/ teraz ſię miłośćią bliźniego roſpaliłá ReszList 179.

Przen: Nakłonić, popchnąć do czego [kogo] (1):

Ze zdaniem celowym (1): bo ieſli człowiekiem Ządza kieruie, że go kędy chce napędzi, Po niem: żądzey ten ſłuży, nie ſámemu ſobie. CiekPotr 21.

2. Przysporzyć [co komu] (1):
Zwrot: »pożytek sobie napędzić« (1): powyadayącz mv bicz mała nyeſkodliwa rzecz ſzvyadecztwo vidacz za krzeſczyanynem przeczywko poganynovy. A them pozithek dobri ſſobye y thowarziſſowy napądzicz y prziwyeſcz LibMal 1548/144.
Szereg: »napędzić i przywieść« (1): LibMal 1548/144 cf Zwrot.

Synonimy: 1. nagromadzić, nazbierać, skupić.

Formacje współrdzenne cf PĘDZIĆ.

Cf NAPĘDZON

TK