[zaloguj się]
[pdf]

MACIORKA (14) sb f

Oba a oraz o jasne (w tym w pierwszym a 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja
sg pl du
N maciorka maciorki
G maciorki maciorek
A maciorkę maciorki maciorce

sg N maciorka (4). ◊ G maciorki (1). ◊ A maciorkę (3). ◊ pl N maciorki (2). ◊ G maciorek (1). ◊ A maciorki (2). ◊ du A (cum nm) maciorce (1) ZapKościer 1582/45v.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XIX w.

Dem. od „mać”; z neutralizacją funkcji deminutywnej; niekiedy z rozszerzeniem znaczenia na samicę w ogóle; feta, mater, matrix Cn (14):
a. O kobiecie; tu o kobiecie starszej (2): Przyiádą náwiedzáiąc przyiaćiołki miłe [...]. To będą pić maćiorki BielRozm 27 [idem] BielSat D2v.
b. O zwierzęciu (12): Si foetura gregem suppleverit, Ieſli przipłodek trzody dopełni/ To yeſt yeſli ták wiele będzie przipłodku yáko máciorek. Mącz 304d.
α. O klaczy (9): Hippomanes, [...] Nieyáki kąſek álbo ſtuczká mięſá ná czele/ dopiero národzonego zrzebięcia/ które máciorká zwykłá zlizowáć yáko ye skoro vrodźy. Mącz 156c, 107b; a nat thę sumyę przedaczy dali Pánowye grabowſczy sterzi woli Krowyę y dwe Maczorcze syeirzebyeti ZapKościer 1582/45v, 1584/42v, 1585/57 [2 r.], 61v.
Wyrażenie: »końska maciorka« = klacz (2): Záſie po lewey ſtronie/ ſtáną náſze corki/ Będą wſiádáć k tey ſpráwie/ ná końſkie máćiorki. BielSat L3v [idem] BielSjem 26.
β. O świni; (confeta) sus Mącz, Cn; scrofa Mącz; fructuaria porca Cn (2): Scrofa, vel ut quidam scribunt scropha, Swiniá/ máciorká. Mącz 376a, 435c.

Synonimy: b.α. klaczka, kobyłka, świerzobka.

AŻ