Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: MAJORAN

Następne hasło: MAJORANIK »

MAJORANA (28) sb f

majorana (28), [majerana, majeruna].

Pierwsze i końcowe a oraz o jasne, drugie a pochylone; e prawdopodobnie jasne (tak w majeran).

Fleksja

	sg
N	majoråna
G	majoråny
D	majorånie
A	majorånę
I	majoråną

sg N majoråna (6). ◊ G majoråny (15). ◊ D majorånie (1). ◊ A majorånę (3). ◊ I majoråną (3).

Sł stp notuje, Cn, Linde brak.

Znaczenia

bot. Origanum Majorana L. (Rost); roślina aromatyczna z rodziny wargowych (Labiatae), używana w lecznictwie i jako przyprawa kuchenna (28)

bot. Origanum Majorana L. (Rost); roślina aromatyczna z rodziny wargowych (Labiatae), używana w lecznictwie i jako przyprawa kuchenna (28): Gdy vwarzyſz Maioranę w winie/ ſtrłycżem/ s chebdem, ieſth dobre opuchłym ludziom s przodku FalZioł I 83c; Też maiorana scżyrwoną lebiodką vwarzona w wodzie albo w winie w chuſcianym vorecżku [...] vſmierza mocznie boleſć kthora z wiatrow pochodzi FalZioł I 84a, I 16d, 75c, 79d, 82d, 83c [2 r.] (19); [Sam[p]sucus idem quod amaracus maierąna Glosy I 53; Tu by wtrząść majeruny, tu ruty z szałwiją RybWiersze 58].

W połączeniach szeregowych (3): W komorze mieć ziela wonne y do łoża naſlać, iako piołynu/ rumnu wonnego/ rożey/ roiowniku/ narduſu ogrodnego/ maiorany/ baſilijey/ gwozdzikow/ kwiatu winnego FalZioł V 62, I 25c; ieſlibyſmy ieſzcze chćieli źiółá odmiękczáiącé wárzyć/ iáko ślaz obóy/ noſtrzek/ bugwicę oboię/ máioranę/ rumien/ etc Oczko 33v.

W charakterystycznych połączeniach: majorana stłuczona, (u)warzona (2); pożywać majorany, włożyć, wziąć; czopek z majorany, kurzenie, naparzenie; uczynić (uczyniony) z majorany (3); (u)warzyć majoranę (3); uwarzyć z majoraną; z majoraną przetłuczony.

Wyrażenia: »proch majorany« (3): Sok czebułny zmieſzani ſprochem maiorany á ſtrochą ymbiru á gdy thego w puſciſz wnos cżiſci głowę. FalZioł I 27c; Theż gdy prochu Maiorany wſtrzyknieſz kielko razow w nos/ głowę cżyſci barzo dobrze/ á thak ſwiętego walantego niemocz oddala/ y paraliż y zakrzywienie vſt FalZioł 84b, I 84a.

»sok majorany« (3): Sok maiorany głowę cżiſci vywodząc wilkoſci noſem FalZioł I 8c; Też ſok Maiorany z miodem z mieſzany á thim pomaży ſiekanie ktore bywa przy bańkach/ goij ony ranki FalZioł I 84a, 8d.

Cf MAJERAN