Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: MAŁPA

Następne hasło: MAŁPICZKA »

MAŁPI (8) ai

-å- (3), -a- (3); -å- BielKron, SienLek; -a- Mącz (2); -å- : -a- BierEz (1 : 1) (Cn a pochylone).

Fleksja

sg
m	N	małpi	f	N		n	N	małpié
	G			G	małpi(e)j		G	małpi(e)go
	I	małpim		I			I
	L			L			L	małpi(e)m

sg m N małpi (1). ◊ I małpim (1). ◊ f G małpi(e)j (1). ◊ n N małpié (2); -é (1), -(e) (1). ◊ G małpi(e)go (2). ◊ L małpi(e)m (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) i XVIII w.

Znaczenia

Przymiotnik od „małpa”
- 1. Od znacz. ‘zwierzę’ (6)
  - a. Będący częścią organizmu małpy (4)
  - b. Podobny do takiego, jaki ma małpa (1)
  - c. Którego sprawcą jest małpa (1)
- 2. Zniewieściały (2)

Przymiotnik od „małpa”:

1. Od znacz. ‘zwierzę’ (6):

a. Będący częścią organizmu małpy; simininus Cn (4):

Wyrażenia: »krew małpia« (1): Szcżepił Noe wino przydawſzy k niemu krwie Lwiey/ Wieprzowey/ Bárániey y Małpiey BielKron 6.

»serce małpie« [używane jako lekarstwo] [szyk 2 : 1] (3): BierEz Qv [2 r.]; Też piſze Raſis o ſerczu Małpiem/ [...] To ſercze vſuſzone/ potym na proch ſtarte [...] day choremu kordijacżnemu/ odchodzi kordijaka FalZioł V 82v.

b. Podobny do takiego, jaki ma małpa; simiae similis Cn (1):

Wyrażenie: »małpi nos« (1): on ſie znich naſmiewał mowiąc, że ſie prze ſzpetnego á nie vrodliwego cżłowieka z małpim noſem [Sokratesa] [...] wadzicie BielŻyw 47.

c. Którego sprawcą jest małpa (1): Vkąſzenié Małpié. SienLek 153.

2. Zniewieściały; effeminatus Mącz, Cn (2): Effoeminata vox, Máłpi głos. Mącz 133a.

Szereg: »małpi a niewieści« (1): Megabizus sive Megalobysus, [...] per Metaph. accipitur, Miáſto niemężnego człowieka/ to yeſt máłpiego á niewieściego przirodzenia. Mącz 213d.

Synonim: 2. niewieści.