[zaloguj się]
[pdf]

MARCHOŁT (106) sb m

Marchołt (104), marchułt (2) CzechEp, LatHar.

a jasne (w tym 26 r. błędne znakowanie); teksty nie oznaczają ó.

Fleksja
sg pl
N Marchołt
G Marchołta marchułt(o)w
A Marchołta
I Marchołt(e)m
V Marchołcie

sg N Marchołt (92). ◊ G Marchołta (2). ◊ A Marchołta (5). ◊ I Marchołt(e)m (1). ◊ V Marchołcie (5). ◊ pl G marchułt(o)w (1).

Sł stp brak, Cn w innym znaczeniu, Linde XVI – XVII w.; poza tym XVIII w. w innym znaczeniu.

1. n-pers. Imię tytułowego bohatera popularnego utworu średniowiecznej plebejskiej literatury humorystyczno-parodystycznej (104): Rozmowy ktore myał Krol Salomon mądry Zmárcholtem grubym á ſproſnym March1 A; A Warchoł porodźił márchołtá/ á ia ieſtem Márchołt. March1 A2v (62); prziymi tego teraz ku czćy á ſlawye ná potem twoyey/ Márchołtá/ zweſołośćya [!] á zwdźięcznoſcią March1 Wiet A2 (2); Ktoremu Salomon. Márchołćie iuż ſpiſz. Márch, Nie ſpię ále myślę. March2 D2v (38); March3 T7.
Przysłowie: jeśliby nam chcieli jaką preskrypcyją ten czas sami odwłoczyć [...] aż do tego czasu, ktory sami sobie IchM obiorą tak podobno, jako Marchołt drzewo [Marchołtowi skazanemu na powieszenie pozwolono wybrać odpowiednie drzewo; wybierał on je tak długo, aż umarł śmiercią naturalną] Diar 48. [Cf »Marchołtowe drzewo« Diar 47, 68].
2. Utwór wzorowany na tym tekście (2): CzechEp 149; A co więtſzá Márchułtow zmyślonych/ obráźliwych fábuł/ ſproſnych kuńſztow/ y nie do końcá vczćiwych fráſzek y ſnow w Polſzcze wydrukowánych pełno LatHar +5v.

KW