[zaloguj się]
[pdf]

MIERNIK (51) sb m

miernik (44), miarnik (7); miernik KromRozm III, BielKom, GliczKsiąż, Mącz (2), GrzepGeom (27), KochFr, GostGosp (4), SarnStat (5); miernik : miarnik ZapWar (2:7).

e jasne; tekst nie oznacza å.

Fleksja
sg pl
N miernik mierniey
G miernika miernikow
D miernikowi
A miernika mierniki
I mierniki(e)m
V mierniku
inne sg L a. pl L -

sg N miernik (10). ◊ G miernika (3). ◊ D miernikowi (1). ◊ A miernika (5). ◊ I mierniki(e)m (2). ◊ V mierniku (3). pl N mierniey (20). ◊ G miernikow (5); -ów (4), -(o)w (1). ◊ A mierniki (1). ◊ sg a. pl L skrót (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (dwa z niżej notowanych przykładów) — XVIII w.

1. Specjalista zajmnjący się pomiarami i podziałem gruntów, geometra; geometres, mensor Mącz, Cn; agrimensor, decempedator, finitor, geodaetes, metator Cn (46): wssythko Imienie napoly dzielicz maią y Miarnika zwiescz ku Rozmierzenyv spolnym nakladem ZapWar 1550 nr 2655; Synowczy tak poviedzieli: Panie Miernikv, vozny i slachto, tvcz my dossicz czyniącz vgodzie prziiaczielskiey pomiarę we wssythkim dostatecznye pvsczili ZapWar 1551 nr 2684, 1551 nr 2684 [3 r.], 1553 nr 2685 [3 r.]; KromRozm III K2; Mensor, Pomiernik/ Miernik. Mącz 219d; Bo w Polſzce trudno ſye Mierniká dopytáć/ iam tylko o iednym ſłyſzał ná Pogórzu GrzepGeom A4; Mierników nawięcéy ieſt w Mázowſzu niż gdźie indźie w Koronie GrzepGeom I2v; tákowy plác wſzyſtek Miernik zwykł był mierzyć/ dwá ſznury rośćiągáiąc ná dłużą GrzepGeom M4, A, A4v, I2v, I3 [3 r.], I3v [3 r.] (26); KochFr 25; SarnStat 456, 475, 475 żp.
Wyrażenie: »miernik ziemski, ziemie« = geometra, geometres Mącz (3:1): ZapWar 1537 nr 2562; Geometres sive geometra, Pomiernik/ Miernik ziemie. Mącz 144c; A tákowy Miernik źiemſki ma bydź przyśięgły/ wedle dawnégo zwyczáiu. SarnStat 1177, 1177.
Zestawienie: »sznur miernikow polskich« (1): Przetoż ſznur Mierników Polſkich/ ponieważ ná trzech laſkách ieſt/ ma ſześć Prętów po pułoſmá łokćiá. GrzepGeom M.
W przen [czego] (1): (nagł) Cżás przydzie. (‒) Awo ia też cżás miernik wſzech rzecży BielKom F8v.
2. Włodarz; człowiek zajmujący się mierzeniem i wydawaniem żywności; frumentarius, praefedus mensuris publicis Cn (5): We młynach Miernicy áby byli wierni y rządni: owa Młynarz y Miernik áby nie krádli GostGosp 140, 62, 140.
Szereg: »miernik a szafarz« (1): Iozeff będąc ſpráwcá wſſytkyego páńſtwá Egipſkyego/ y yákoby myernikyem á ſzáffárzem nád zbożem y gumny v krolá Fáráoná/ żywił Yakobá weſpołek z inſſemi ſyny á bráty ſwemi GliczKsiąż C6.

Synonimy: 1. jeometer, jeometra.

Cf MIERCZY, MIERNICZY, NIEMIERNIK, POMIERNIK, WYMIERNIK, ROZMIERZACZ

AŻ