Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: MIRTOWANY

Następne hasło: [MIRTUS] »

MIRTOWY (9) ai

mirtowy (9), [miertowy, myrtowy].

o jasne; miertowy z tekstu nie oznaczającego é.

Fleksja

sg
m	N	mirtowy	n	N	myrtowé
	G	mirtow(e)go		G	mirtow(e)go
	A			A	myrtowé
	I	mirtowym		I
	L			L	myrtowym

pl
G		mirtowych
A	subst	mirtowé

sg m N mirtowy (3). ◊ G mirtow(e)go (2). ◊ I mirtowym (2). ◊ n [N myrtowé.] ◊ G mirtow(e)go (1). ◊ [A myrtowé. ◊ L myrtowym.] ◊ pl G mirtowych (1). ◊ [A subst mirtowé.]

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w. (z Cn).

Znaczenia

Przymiotnik od „mirt” ‘Myrtus communis L.’ (9)
- a. Będący częścią mirtu (1)
- b. Pochodzący z mirtu (5)
- c. Zrobiony z mirtu (1)

Przymiotnik od „mirt” ‘Myrtus communis L.’; myrteus Calep, Cn; myrtaceus, myrteolus, myrtinus, myrtuosus Cn (9): Myrteus ‒ Myrtowi. Calep 686a.

Zestawienie: »mirtowe drzewo« = Myrtus communis L. (Rost) (1): Oualis corona, Koroná która z mirtowego drzewá bywáłá tym dáwána którzi zwycięſtwo nád nieprziyacielmi otrzimawáli. Mącz 271c; [MYRTVS, MYRSINE, Myrhine. MYrtowé drzewo ieſt dwoiákie/ wypiſuią Doktorowie: iedno/ któré ma liśćié czarné/ [...] drugié drzewo Myrtowé ieſt białé UrzędowHerb 362a, 362b [2 r.], 363b, 364a].

a. Będący częścią mirtu (1):

Wyrażenia: [»kwiatki miertowe«: Może też włożyć kwiatkow wonnych/ iáko Miertowych/ Pomoráńcżowych/ Cytrowych/ Rożánych SienHerb 566a.]

»listki (a. [liście]) mirtowe« (1): Wezmi goricżki/ ſzafranu/ liſtkow mirtowych z apteki FalZioł V 86; [Tákże przećiw káżdému boleniu/ [...] á to ſłukwſzy [!] liśćié Myrtowé/ [...] przykłádáć. UrzędowHerb 363b, 363a [3 r.]].

[»nasienie myrtowe«: Naśienié Myrtowé wárząc w wodźie/ á tym włoſy myiąc cżerni UrzędowHerb 362b, 364a.]

[»ziarn(k)a myrtowe«: Wino/ któré przypráwuią z źiarnek Myrtowych UrzędowHerb 363a, 362b.]

b. Pochodzący z mirtu (5):

Wyrażenia: »olejek mirtowy« = myrtinum oleum Cn [szyk 2:2] (4): WEzmi oleyku Mirtowego/ rożanego/ każde^go z nich po piąci vncijach FalZioł V 28v, V 41v, 96; bo ſześć kxiężycow mázáli ſie oleykiem Mirthowym [oleo ungerentur myrrhino]/ á drugą ſzeſć inych oleykow y źioł wonnych pożywáli. Leop Esth 2/12.

»mirtowy sok« (1): Rzecżi potwierdzaiącze cżłonki niektore: ſą ty [...] koriandrowy, mirtowy, ſandalu, piołynowy ſok. Czenturzijey ſok. FalZioł V 96; [UrzędowHerb 363b].

c. Zrobiony z mirtu (1):

Wyrażenie: »wieniec mirtowy« (1): Wieńcem ozdob mirtowym; iey [Elżbiety Radziwiłłówny] nadobne ſkronie Ozdob rożą SapEpit B3v.

Cf [MIERTYNKOWY], MIRTELLOWY

AKtt