[zaloguj się]
[pdf]

MISKA (25) sb f

Fleksja
sg pl
N miska miski
G misek
A miskę miski
L misce miskåch

sg N miska (4). ◊ A miskę (5). ◊ L misce (1). ◊ pl N miski (2). ◊ G misek (3). ◊ A miski (8). ◊ L miskåch (2); -åch (1), -(a)ch (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.

1. Dem. od „misa” (23):
a. Od znacz. ‘naczynie stołowe lub kuchenne’; scutella BartBydg, Mącz, Cn; patella, scutella Calep, Cn; catinellus Calep (20): Scutella, myska BartBydg 140b; iucha żaby na mifcze [!] warzoney/ na kaſzel pomaga. FalZioł IV 15b, V 28v; thego czaſzu plaſcz bil vkradl kyedy y myſzką. LibMal 1547/136v; Catillo, Miski polizuyę. Mącz 41c; SkarŻyw 573; Patella ‒ Miska. Vas latum est, condiendis opsoniis aptum, lanx seu paropsis [...] sive vas escarium ad olera et pulmenta imponenda. Calep 761b, 172b [2 r.], 958b; Podżupkowi niech będźie dawano pułgrzywny ná tydźiéń [...] Kuchárzowi cztérzy groſze: Kuchćikowi dwá groſzá: temu/ który myie Miſki [illi qui lavat scutellas JanStat 46]/ dwá groſzá SarnStat 377.

[miska do czego: talerzów stołowych 60, małych talerzyków 41 [...] prawda i misek do jaj 6 InwMieszcz 1555 nr 64.]

W połączeniu z przymiotnikiem materiałowym [w tym: miska + przymiotnik (3), przymiotnik + miska (1)] (4): Miſzką Czenowa dzyurawa poſzczie vkradla LibMal 1546/115v, 1547/126, 136v; poſłowie Sámiccy [...] záſtáli go [Kurcyjusa Dentatusa] ná gliniánych miſkach iedząc/ śmiali ſie z niego. Ktorym odpowiedzyał/ wolę ia ná gliniánym nacżyniu iadáć/ á złotu roſkázowáć. BielKron 120; [Mis cenowych więtszych 34 [...] półmiseczków cenowych 15 [...] misek blachowych 10 InwMieszcz 1567 nr 139; Misek blaszanych 6 po sześci gr [...] 9 po piąci gr [...] 9 po czterzy gr [...] 16 po dwu groszu [...] 11 po groszu InwMieszcz 1571 nr 166; [Zabulon] ofiárował miſkę ſrébrną [obtulit acetabulum argentum; miſę ſrebrną Leop] ważącą ſto y trzydźieśći ſyklów/ czáſzę ſrébrną [...] obie pełné białéy mąki oliwą záczynionéy ná ofiárę WujBib Num 7/25 (Linde)].

W połączeniach szeregowych (2): Też od koł/ miſek/ kopániek/ y im rowne ma być targowe brano UstPraw Ev; SarnStat 277.

W charakterystycznych połączeniach: miska dziurawa; miski czynić, myć (pomywać, umywać) (3), polizować (2).

[Wyrażenie: »miska mała« = alveolus, catillus, calinullus, lancula, patella, scutella, scutula Cn: misek cenowych małych 5, talerzów cenowych 15 InwMieszcz 1574 nr 192.]
Szeregi: »garnki i miski« (1): w kuchenney podłey domowey bráterſkiey poſłudze/ gárnki y miſki pomywáiąc/ kochał ſię y przełożonym iuſz będąc. SkarŻyw 411.

»miski i naczynie« (1): miedzy máłymi bráty kuchnią vmiáta: miſki y nacżynie vmywa: wodę nośi: wſzytkiey ſię domowey ſłuſzby v ſtárſzego domága. SkarŻyw 354.

»miski i talerze [z czego]« (1): [król Kazimierz] oddał dwiemá coromá ſwoim [...] Też wſzytki miſki y talerze s ſámego złotá. BielKron 375v.

b. Od znacz. ‘szala u wagi’; lanx Calep (3): Statera ‒ Waga ktorą niema miſek. Calep 1003a, 131a.
Wyrażenie: »miski u wagi« (1): Lances ‒ [...] Lances etiam in libra dicuntur duo illa vascula [...] in quorum altero pondus: in altero vero res pondenda ponitur [...] Miski vuagi. Calep 580b.
2. Część zbroi rycerskiej okrywająca ramię lub staw kolanowy (2): zbroye kv bithwye yedney kazdey ſtronye thak tho ym vydawany Item przedny a zadny plach Bernyenye Rukawy a ſchorcz Item Myſky plechovicze a nakolanky MetrKor 26/62; ZapMaz VII Z 31/121v.

Cf PUŁMISEK

IM