[zaloguj się]
[pdf]

MŁYNARZ (120) sb m

młynarz (118), młyniarz (2); młynarz : młyniarz ZapKościer (12:2).

-rz (110), -rsz (8), -rzs (2).

-årz; -arz-.

Fleksja
sg pl
N młynårz młynarze
G młynarza młynarzów
D młynarz(e)wi, młynarz(o)wi młynarz(o)m
A młynarza
I młynarzem
L młynarzu
V młynarzu

sg N młynårz (57); -årz (39), -(a)rz (18). ◊ G młynarza (14). ◊ D młynarz(e)wi (8), młynarz(o)wi (2); -(e)wi LibMal (6), ZapKościer (2); -(o)wi ZapWar, GostGosp. ◊ A młynarza (10). ◊ I młynarzem (5); -em (1), -(e)m (4). ◊ L młynarzu (3). ◊ V młynarzu (1). ◊ pl N młynarze (17). ◊ G młynarzów (2). ◊ D młynarz(o)m (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w.

Człowiek pracujący w młynie; właściciel młyna; molitor Murm, Mymer1, Mącz, Calep, Cn; pollintor Mącz, Calep; moliator BartBydg; molendinator JanPrzyw; molendinarius, pinsor, pistrinarius Cn (120): MetrKor 40/816; Murm 186; Mymer1 14; BartBydg 92b; ZapWar 1532 nr 2548; ieſtli theż vzrzyſz ſafarza nie przyliczaiącego, młynarza miary nie bacżącego [...] Dziękuy z tego panu Bogu GlabGad P8; RejRozpr C4v; LibMal 1545/105, 1546/118, 120v [2 r.]; LibLeg 11/167v; GroicPorz hh3v; Szołtyśi/ Młynárze/ Ogrodnicy co roley nie orzą/ ſą wolni od dániey. UstPraw G2, Fv [2 r.], F2, F2v; Iż káżdy młynarz złodziey/ ná to ſie zgodzili. RejFig Dd3v; Pollintor, Młynarz álbo pytelnik który mąkę pytluye. Mącz 308c, 229a, b; Płátnerz cżeka kłopotow/ chłopek ná wśi żniwá/ Barwierz zwad/ Grubarz moru/ á Młynárze mliwá BielSat C3 [idem BielRozm]; RejZwierc B3v, 234v [3 r.], 235; Młynarz nie wczás wywárł Vpuſtu Strum M, H4, I3v [2 r.], I4, Kv, M3; yeſli bi teſz ſzyę czo kaſzyelo tak tama albo okolo Mlina ten Mlinarſz ma swym koſtem naprawyacz ZapKościer 1582/40v; a natho slachetny pán. Iakup lypyenſky daye wolnocz temu Mlynarzewy wleſzyę dwyę na koſzdy rok worze targu ZapKościer 1588/77, 1582/40v, 1588/77 [3 r.], 77v [3 r.]; CzechEp 83 [3 r.]; ReszPrz 44; BielRozm 20; Calep 669b, 818a; Klucżnik/ gdy młyn blizu dworá/ Młynárzá ma mieć ná piecży/ áby Páńſka miárá dochodźiłá do dworá ſpełná GostGosp 58; Młynarz ma bydź grobley pilen y vpuſty/ y ma to záwſze oględowáć ná káżdy dźień GostGosp 60; Młynarz ma tramow przycżyniáć/ kędy ieſt Tracż/ kiedy cżás tego/ áby obecnie tárł. GostGosp 60, 22, 54, 58, 60 [8 r.], 62 [8 r.] (28); SarnStat 644, 651, 683 [9 r.], 1310; KlonFlis F3 [2 r.].

młynarz czyj (3): ys hon mlinarza pana aliexego nyerosbil na drodze dobrowolney na grobly wsamothach ZapWar 1545 nr 2633, 1522 nr 2267. Cf W połączeniu G sg z przymiotnikiem dzierżawczym.

W połączeniu z imieniem i (lub) nazwiskiem [imię i (lub) nazwisko + młynarz (14), młynarz + nazwisko i imię (1)] (15): Iakom ya Robothlyvemu Ianowy Mnynarzouy [!] sxyashyanycz xyashączemu Nyewylupyl pczol ZapWar 1522 nr 2267; Iſz zmlynarzem laczinia Andrzeyem Czyelyeſznye przebiwala LibMal 1546/120, 1544/78v, 1545/104v, 1546/120v, 1547/126, 134v (9); Iako vczywy Zobiech mlyniarz koſczerſky kupiel dom ZapKościer 1588/74v, 1584/46v, 1585/54v, 1588/74v, 1590/47; [Czwarthi od yana krczotha Mlynarza ze wszi Sulislavycz. ZapKrak 1544/726].

W połączeniu G sg z przymiotnikiem dzierżawczym od imienia własnego, występującym w składni zgody z rzeczownikiem nadrzędnym dla całego połączenia (całość funkcjonuje jako przymiotnik dzierżawczy) (1): yakom ya nyezabyl posczygnawszy robothnego yana Syna Iacvbowego Mlynarza zmlyna zaleszkyego xyaghenskyego ZapWar 1534 nr 2359.

W połączeniach szeregowych (6): áby wſzyſcy [na żniwa] z wielką pilnośćią wychodźili [...] ogrodnicy/ komornicy/ cháłupnicy/ powabnicy/ kácżmarze/ rzemieślnicy/ owa zgołá wſzyſcy/ y młynárze. GostGosp 102; Ale ieſli z przerzeczonych młynárzów/ álbo Kárczmarzów/ álbo zagrodników [Si autem praedictorum molendinatorum, sive tabernatorum, aut hortulanorum aliquis JanPrzyw 15] który cáły łan będźie záśiéwał/ tedy płáćić dwá groſzá będźie. SarnStat 350 [idem 892] 202, 350, 892 [2 r.].

[Wyrażenie: »młynarz do [konnego] młyna«: Woźnicy zamkowemu [...] Młynarzowi do konnego młyna na kwartał fl. 1 gr. 6 LustrWpol I 38.]
Szeregi: »karczmarze albo młynarze« (1): gdi przi rzekach albo vprzewozow tedi karcżmarze albo młynarze vmieią z cżartowſkiey ſprawy przedać wiatr y pogodną wozbę zegluiącim MiechGlab *5v. [Ponadto w połączeniach szeregowych 5 r.].

»młynarz i (a) miernik« (2): We młynach Miernicy áby byli wierni y rządni: owa Młynarz y Miernik áby nie krádli GostGosp 140, 140.

W przen (1): Owſzem iáko ſtáremu ná wſzem [córki] folgowáły. [...] Ale iſcie nie z ſercá byłá táka ſkruchá/ Nie ták ſnadź dla młynárzá iáko dla oſuchá. HistLan D4.
a. [Właściciel młyna sam nie trudniący się młynarstwem: a w tem młynie jest proboszcz od Bożego Ciała młynarzem. LustrKrak I 9; Młyn wodny [...] którego jest młynarzem p. Syrakowski, kasztelan Lęcki LustrWpol II 161.]

Cf MIELNIK

TZ