[zaloguj się]
[pdf]

MŁYŃSKI (39) ai

młyński (31), młynski (8); młyński FalZioł (2), MurzNT (2), GliczKsiąż (3), KrowObr, Leop, RejFig, BibRadz, BielKron (2), RejAp (2), RejPos (2), RejPosWstaw, BudNT, GostGosp (2), WujNT (4), SkarKazSej, KlonFlis; młynski Murm, GlabGad, Calep (2); młyński : młynski Mącz (4:4).

Fleksja
sg
mNmłyński nNmłyński(e)
Gmłyński(e)go G
Amłyński Amłyński(e)
Imłyńskim Imłyński(e)m
Lmłyński(e)m L
pl
N m an młyński(e)
G młyńskich
A subst młyński(e)

sg m N młyński (16). ◊ G młyński(e)go (2). ◊ A młyński (15). ◊ I młyńskim (1). ◊ L młyński(e)m (1). ◊ [n N młyński(e). ◊ A młyński(e). ◊ I młyński(e)m.] ◊ pl N m an młyński(e) (1). ◊ G młyńskich (2). ◊ A subst młyński(e) (1).

Sł stp notuje, Cn: młynski, Linde XVIII w.

Przymiotnik od „młyn” ‘pomieszczenie i urządzenia rozcierające różne substancje (głównie zboże na mąkę lub kaszę)’:
1. Mający związek z młynem, dotyczący młyna, używany w młynie; molaris Mącz, Calep, Cn; molendinarius Mącz, Calep; molarius Mącz, Cn; machinalis, machinarius, pistrinensis Cn (39): Mącz 229b [2 r.]; Molendinarius, Quod ad molendinum pertinet. – Młinski. Calep 669b, 669b; NAprzod [młynarz] ma mieć we młynie co obecnie miele/ ſtátki młyńſkie/ do młyná potrzebne: to ieſt Topor/ Siekierę/ Piłę/ Przyśiek/ Pieſnią/ Oſzkárdy/ Swidry/ Tácżki dwoie GostGosp 60.
Wyrażenia: [»ćwiertnia młyńska« = używana w młynie miara objętości produktów sypkich głównie zboża, wynosząca 4 korce: ta ćwiertnia młyńska tj. korce 3 krakowskie wierzchowate czynią krakowskich korców wierzchowatych 4 i zbywa kilka przygaśni. LustrKrak I 10.

praw. »jutrzyny młyńskie« = grunty przywiązane do młyna: za jutrzyny młyńskie puste per arendam fl. 2 LustrKrak I 48.]

»młyńskie koła« (1): Tu maſz Zákrocżym [...]. Tu bźdźielow vyźryyſz [!] długą proceſſyą [...]. Vſłyſzyſz młyńſkich [...] Koł nárzekánie. KlonFlis F4.

»młyńskie konie« (1): Equi molarij, Młinskie konie. Mącz 229b.

[»miara młyńska« = używana w młynie: w każdem worze miar 10 młyńskich wierzchowatych opływających LustrKrak I 9.]

»młyński osieł« (1): asinus molarius, Młinski ośieł. Mącz 229b.

praw. »młyński sep« = danina z młyna, świadczona w zbożu na rzecz pana feudalnego (1): Pámięć cżynſzowa. O ś. Marćinie cżynſz ma bydź odbieran wſzyſtek rázem [...] Pſzenicę/ Zyto/ Miodowe dani/ młyńſkich ſpy wſzelkich koniec ma bydź GostGosp 70.

Zestawienie: »kamień młyński« = (lapis) molaris PolAnt, Mącz, Cn; mola molaris Murm, Cn [szyk 20:10] (30): Murm 144; włoże thi zioła na kamień młyńſki albo iaki inſzy ciepły FalZioł I 83c; Takież kamien młynſki prętki twarde ziarna zciera gdyż miękkie tilko płaſzcży. GlabGad H3v; RejFig Bb4v; BielKron 464v; Mącz 184a, 229b [2 r.], 334a; RejAp 153v; [Záſie Auicen. powiáda/ iż kámień młyńſki [kamień młynny FalZioł IV 59b] ktory zna káżdy cżłowiek/ ieſt ſciągáiący SienHerb 339b].

~ W porównaniach (3): RejAp 153v; Y podnioſł ieden ánioł mocny kámień iákoby młyńſki [lapidem quasi molarem] wielki/ y wrzućił w morze WujNT Apoc 18/21; Iáko źiárná pod młyńſkim kámieniem/ ták ći kmiotkowie pod pány ſwemi. SkarKazSej 704a.

Zwroty: »kamień młyński obracać« = mleć na żarnach (1): Piſze Iozephús iż thám [w Gazie] kámień młyńſki obrácał [Samson] iáko niewolnik. BielKron 52.

»uwiązać (a. obwiązać, a. przywięzać), zawiesić (a. uwiesić) (podspodni) kamień młyński u (a. około) szyje, na szyję, na szyi (a. szyjej)« [szyk zmienny] (5:6:4:1): dalekoby mu [gorszycielowi] lepiéi było gdy by mu obwiązáno pod ſpodni kamień młyńſki około żyie [!] iego [circumponeretur lapis molaris circa collum eius] i tak był wrzucon w morze. MurzNT Mar 9/41, Matth 18/6; GliczKsiąż D7v [2 r.], D8; KrowObr B4; rácżey by mu vwiązano kámień młyńſki v iego ſſyie [ut suspendatur mola asinaria in collo eius; lepiéy mu áby záwieſzono kámień młyńſki v ſzyie iego WujBib]/ y pogrążono precż do głębokośći morſkiey. Leop Matth 18/6; BibRadz Matth 18/6; RejPos 262, 329; RejPosWstaw [412]v; BudNT Mar 9/41; WujNT Matth 18/6, Mar 9/42, Luc 17/2.

Szereg: »kamień młyński albo żarnowy« (1): położ ią [bylicę] nakamieniu młyńſkiem albo żarnowym FalZioł I 9b. ~
a. [W funkcji rzeczownika: »młyński« = funkcjonariusz zamkowy: Kapłanom 3, [...] którzy sobie starają się o wychowaniu, czyni in summa [...] mc 84, Młyńskiemu mc.12 LustrMalb I 77.]
b. [praw. W funkcji rzeczownika: »młyńskie« = opłata uiszczana przez chłopów za prawo przemiału zboża w młynach innych niż własnego pana feudalnego: Ex istis 3 laneis płacą także młyńskie LustrLub 27; LustrMalb II 3, 132; Summa: czynszu wszytkiego pieniężnego wyżej omienionego z tej wsi z młyńskiem i rudnem facit fl. 89 gr 22 LustrWpol II 182.
Szereg: »młyńskie, żarnowe«: ale to nie był dochód starościn, jedno Rzeczypospolitej [...] jako młyńskie, żarnowe LustrPodl 12.]
2. [Zestawienie w funkcji n-loc: »Staw Młyński«: thesz szye dostal themv Joachimovy Glynskyemu Staw ktory zowyą mlynsky ZapKrak 1552/388, 1552/388.]

Cf MŁYNNY, MŁYNOWY, [PRZEDMŁYŃSKI]

TZ