[zaloguj się]
[pdf]

MOKROŚĆ (23) sb f

Oba o jasne.

Fleksja
sg pl
N mokrość mokrości
G mokrości mokrości
A mokrość mokrości
I mokrością

sg N mokrość (10). ◊ G mokrości (3). ◊ A mokrość (3). ◊ I mokrością (1). ◊ pl N mokrości (1). ◊ G mokrości (2). ◊ A mokrości (3).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w. (z Cn).

1. Wilgoć, wilgotność; mador Mącz, Calep, Cn; humiditas BartBydg (5): BartBydg 70b; Permska Ziemiá álbo Kráiná [...]. Chlebá w niey nie wiele dla mokrości BielKron 434; Mącz 203c; Mador, Humiditas: cuius contrarium est Siccitas. ‒ Mokroſcz. Calep 627a; Indiyſkie kury pod ſwoyſkie kokoſzy Polſkie ſádźić: á od mokrośći z młodu ſtrzedz. GostGosp 122.
2. Słota; imbriferum a. humidum tempus Cn (6): Gdy przydą w ty mokrośći/ wnet ſie [prochy] w kupę zlepią/ [...] Gdy ie záſię [wiatry] do ſpery ogniſtey wynioſą/ Wnet ono prętko wyſchnie/ co zmoknęło roſą. RejWiz 151; áby [ziemia] iednákie wilkośći ku płodzeniu deſzcżow z ſiebie wypuſzcżáłá/ a prziymowáłá mokrośći. BielKron 263, 388.

W połączeniu szeregowym (1): Nędze y niewcżás wytrfáią [Moskwa] iáko ieſt głod/ źimno/ gorącość/ mokrość BielSpr 66v.

W przeciwstawieniu: »susza (a. suchość )... mokrość« (2): Tákże y ini gdy iákie podobieńſtwo głodu ábo vćiſku iákiego/ prze wielką ſuchość ábo mokrość/ nam ſie okázuie/ tedy dopirko domine rex wſzyſcy wołamy. RejPos 252; ná śieybę Raz ſuſza, drugi, mokrość, to mrozy, to wiátry CiekPotr 65.

3. fizjolog. Płyn organiczny w żywym ustroju, wszelka wodnista nieczystość organizmu; także w określeniach stanów chorobowych; humor Mącz, Cn; latex Mącz (11): Humor. Mokrość wilgotność. Mącz 159c; Hydrocele, species Hermae quam aquosam vocant, Niemoc gdy komu moſzenká ocieką álbo ſie ná yądrká zbierzą nieyákie mokrośćy/ ból wielki poruſzayące. Mącz 160b, 189a.

mokrość z czego [= w czym] (2): [sok zielony z celidonijej] z powiek zbytną mokroſć vyſuſza j ſcieńca. FalZioł II 5b, III 30b.

Fraza: »mokrość głowę nadmie« [o objawie wodogłowia] (1): Hydrocephalea morbus capitis, Bolenie głowy/ gdy mokrość głowę nádmie. Mącz 160b.
Zwrot: »wysuszać mokrość, mokrości; wysuszać [co] z mokrości« (2 : 1; 1): Dym they żiwicze wyſuſza mokroſci z głowy FalZioł III 30b; bo then dym głowę wyſuſza zmokrhoſci zbythnich. FalZioł III 30b, I 143d, II 5b.
Wyrażenia: »mokrość wnętrzna« (1): Latex, Wſzeláka mokrość wnętrzna. Mącz 185a.

»zbytnia mokrość« [szyk 2 : 1] (3): ſuche żyły [to ziele] wyſuſza z bytnich [!] mokroſci [pięte żyły wyſuſza z zbjtnich wilgośći SienHerb 174a], FalZioł I 143d, II 5b, III 30b.

»zimna mokrość« (1): Lentus humor, Zimna mokrość. Mącz 188d.

Szereg: »mokrość a rzadkość« (1): wſzytki rzeczy ná świećie ze czworgá záczęćia ſą/ z ogniá/ z wietrznośći/ z wody/ y z źiemie [...] To czworo záczęćié/ dźierżą ſye w człowiecze ſámey tylko wilgośći przyrodzoney/ ktora wilgość/ ácz ſye dla mokrośći á rzadkośći iedná tylko być zda/ á wſzákże w pilnym bádániu vkaże ſye być dwoiá/ iedná wodna/ druga tłuſta SienLek Vuu.
4. Sok z owoców (1):
Wyrażenie: »mokrość słodka« (1): chropawoſć w gardle od vſchnienia y wpierſiach ſwą mokroſcią ſlodką [wiśnie białe] odeymuią. FalZioł III 21c.

Synonimy: 1. miegoć, wilgość, wilgotność; 3. wilgość, wilgotność.

Cf 1. MOKRO

TZ