« Poprzednie hasło: [RODACZKA] | Następne hasło: RODAL » |
RODAK (8) sb m
o jasne, a pochylone.
Fleksja
sg | pl | |
---|---|---|
N | rodåcy | |
G | rodåka | |
D | rodåkóm |
sg G rodåka (1). ◊ pl N rodåcy (1). ◊ D rodåkóm (6); -óm (5), -om (1) SarnStat (5:1).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.
Znaczenia
1. Człowiek mieszkający, osiadły w danej ziemi, tubylec; indigena JanStat (6): Obiecuiemy ktemu Dignitarſtw y Vrzędów w téyże Ziemi Podláſkiéy nie vmnieyſzáć: y owſzem kiedy ſie którému wákowáć przyda/ támże rodakom Szláchćicom poſseſsią máiącym będźiemy ie konferowáć y rozdáwáć. SarnStat 1041, 73.
rodak czego (1): będźiem winni tákowé Vrzędy [...] do tego godnośćią ſpoſobnym ośiádłym rodakóm onéy źiemie [...] rozdawáć. SarnStat 75.
Wyrażenie: »tuteczny rodak« (3): obiecuiemy [urzędów i dostojeństw] [...] nikomu/ iedno oſobóm dobrze záſłużonym/ [...] y iedno tutecznym rodakóm/ nie rozdáwáć SarnStat 71 [idem (2)] 484, 909.
2. Człowiek tej samej narodowości (1): Cudné kśiążki o Mſzy y iéy Ceremoniách [...] nápiſáné ſą [...] przez vczćiwégo y cnotliwégo młódźieńcá [...] Ianá Herbeſtá z Nowégo miáſtá Ruſkiégo/ po Polſku (marg) Zálécenié Ianá Herbeſtá: z Nowégo miáſtá Ruſkiégo/ rodaká. (–) BiałKat 361.
3. Krewny, człowiek spokrewniony; gentilis, eiusdem generis vel eodem genere natus Cn (1): Tudźieſz mieſzkáią dźicy Nieznáchowie Ná ſwym Oſtrowie. [...] Nie záśiaday w rząd/ bo to źli robacy/ Nie názbyt pewni á wſzytko rodacy. KlonFlis F4v.
Synonimy: 1. tubylec; 2. naszyniec, swoj, ziemek.
Cf RODOWIC, RODOWIT, [RODOWNIK]
LWil