[zaloguj się]
[pdf]

MOŻDŻERZYK (5) sb m

możdżerzyk (4), możdzerzyk (1), [moździerzyk]; możdżerzyk FalZioł (3), Leop; możdzerzyk Mącz.

o oraz e jasne.

Fleksja
sg pl
N możdżerzyk
A możdżerzyki
L możdżerzyku

sg N możdżerzyk (1). ◊ L możdżerzyku (3). ◊ pl A możdżerzyki (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w.: moździerzyk s.v. moździerz.

Dem. od „możdżerz”:
1. Od znacz. ‘przyrząd służący do rozbijania, rozcierania, mieszania’; mortariolum Vulg, Mącz (5): Też wziąć prochu Sandaraki/ białego kadzidła/ mirry/ ſtoraki calamita/ przygrzać tego w możdżerzyku á przylać do tego ſtoraku wilgotnego [...] á ſtłutz też ſtorak cżyrwony FalZioł III 30b, III 30b.

W połączeniu szeregowym (1): Konwie też á gárnce miedźiáne/ y kielle y widły/ y cżáſſe/ y możdżerzyki [mortariola; możdżérzyk WujBib]/ y wſſyſtko nacżynie miedźiáne ktorych vżywali ná poſludze/ zábráli. Leop 4.Reg 25/14.

Zwrot: »utłuc w możdżerzyku« (1): WEzmi liſtkow rucianych ſwieżych ze trzydzieſci/ iąderek włoſkich orzechow, zpięć, Fig ſuchych też z pięć/ vtłucż ty rzecżi ſpołem w możdżerzyku. FalZioł V 72v.
Wyrażenia: »mały możdzerzyk« (1): Mortariolum diminutivum, Máły możdzerzik/ fánienká. Mącz 233b.

[»moździerzyk mosiądzewy«: moździerzyk mosiądzewy niewielki InwMieszcz 1573 nr 181.]

2. [Od znacz. ‘działo o krótkiej szerokiej lufie’: Moździerzyk 1 nikczemny i zardzewiały, a drugi moździerzyk w łożu niedobry LustrWpol I 110.]

JB