« Poprzednie hasło: MSZAŁ | Następne hasło: MSZARZ » |
MSZARSKI (22) ai
Zawsze -ſz-.
a jasne.
Fleksja
sg | |||||
---|---|---|---|---|---|
f | N | mszarskå | n | N | |
G | mszarski(e)j | G | mszarski(e)go | ||
D | mszarski(e)j | D | |||
A | mszarską | A | |||
I | mszarską | I | |||
L | mszar(e)j | L |
pl | ||
---|---|---|
G | mszarskich | |
A | subst | mszarski(e) |
sg f N mszarskå (3). ◊ G mszarski(e)j (7). ◊ D mszarski(e)j (3). ◊ A mszarską (3). ◊ I mszarską (1). ◊ L mszar(e)j (4). ◊ [n G mszarski(e)go. ◊ pl G mszarskich.] ◊ A subst mszarski(e) (1).
Sł stp, Cn brak, Linde XVI w.
Znaczenia
Przymiotnik od „mszarz” ‘pogardliwe przezwisko duchownego rzymskokatolickiego’ (22):
a. Sprawowany, wykonywany przez księdza katolickiego (21): [1510. Thomás z Eckleſu/ złożony z popoſthwá Mſzárſkiego/ w Nowerćie ieſth ſpalon BazHist 20v, 22v; iż Rzymiánie Trádicyámi á podánim Duchá S. zowią co? kuglárſtwá Mſzárſkie/ Ołtarzow/ Kielichow święcenie WujPosŚw 1584 674.]
Wyrażenie: »(wasza) ofiara mszarska« = msza [szyk 15 : 6] (21): Iż offiárę ſwoię Mſzárſką zowieſz prawdą/ powiedzżemi? Czemu ſię Mſza s figurą [= z ofiarą baranka w Starym Testamencie] niezgadza? KrowObr 183; ieſli thá offiárá Mſzárſka wáſzá/ iáko ty powiedaſz/ nietzyni żadnego odpuſztzenia grzechow [...] tedyć tym obytzáiem ieſt niepotrzebna/ obłudna/ y od Dijabłá/ dla pieniędzy ſmyſlona. KrowObr 188; Iż Mſzárſkiey offiáry zá Apoſtołow niebyło. KrowObr 191 marg, 178, 179, 179v, 180 [2 r.], 182 (21); [Albo tey Bogurodzice/ Mſzárzſkich ofiar/ y Modlitw zá vmárłe z náuki ich y s piſmá ſwiętego dowieść: ábo ſie muśicie tego ſproſnego błędu wſtydzić GrzegŻarnPos 1597 589v, 197v (Linde)].
b. Używany przez księdza podczas mszy (1):
Wyrażenia: »baranek mszarski« = hostia (1): Zydowie wſzyſtkiego Báránká iedli/ á nic niezoſtáwiáli/ wy zaſię báránki ſwoie Mſzárſkie zoſtawiaćie/ iedny w ſlupy tkaćie [...] á z drugimi z zwonki po rynku biegaćye. KrowObr 183v.
[»bogini mszarska« = hostia: kiedy/ rzkomo/ Chriſtuſá/ w opłátku pocżárowánym/ widzą [...] ſercá ſwoie niewierne/ y od Bogá/ y od Chriſtuſá/ oddalone/ ćieſzą/ przez tę boginią mſzárſką/ od ludźi przybráną/ y záleconą NiemOpis 46.]
c. [Właściwy księdzu rzymskokatolickiemu: po tym go [Jana Pistoriusa] ſkazano ná śmierć y degrádowano/ á gdy go zwlecżono z vbiorow mſzárſkich/ włożono nań odźienie żołte y bieret z vſzymá iáko błaznowi BazHist 25, 10 (Linde).]
AK