[zaloguj się]
[pdf]

MUSZENIE (15) sb n

Pierwsze e jasne.

Fleksja
sg
G muszeniå
D muszeniu
I muszenim, muszeni(e)m

sg G muszeniå (7); -å (6), -(a) (1). ◊ D muszeniu (3). ◊ I muszenim (4), muszeni(e)m (1) RejZwierc.

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów).

Przymus; sytuacja przymusowa; necessitas Mącz (15): Parere neccssitati, Nie przećiwić ſie muſzeniu. Mącz 243c, 418d; RejZwierc 232.

W przeciwstawieniu: »muszenie ... cnota« (2): O nieſzcżęſna przyiáźni/ ktora iuż ták chodiſz [!]/ Kiedy więcey muſzeniu/ niżli cnocie godziſz. RejZwierz 102v. Cf »z muszenia ... z cnoty«.

Zwrot: »za muszenim musieć« (1): nowothni poimáni, wypuſzcżáni byli wolno/ bo ći zá muſzenim walcżyć muſieli. BielKron 384v.
Wyrażenia przyimkowe: »z muszenia« = necessarie Mącz (7): Mącz 243d, 421b; Oćieć [!] ſpłodźił Syná nie z woley áni z muſzenia ále z przyrodzenia. WujJudConf 23v.

~ W przeciwstawieniach: »z muszenia ... z chęci (2), z cnoty, z swej przyczyny« (4): Tak mami baczicz po yey m.yz to wyeczey zmvſchenia vczinila nyszly schęczy LibLeg 11/40v; Iákoż to ſnadź káżdemu/ nadobnie przyſtoi/ Co ſie więcey ſwey [lege: z swej] cnoty/ niż muſzenia boi. RejZwierz 86v; Krol Polſki Zygmunt/ nie z ſwey przycżyny ále z muſzenia zbroyną rękę nań [Wojciecha Brandeburskiego] podnioſł BielKron 231; Acz więc drudzy bywáią też krotkiey pámięći/ Ale więcey z muſzenia á pewnie nie s chęći. RejZwierc 241. ~

»za muszenim« (4): BielKron 232; Krolowie/ Kſiążętá pobożni/ niemáią z ſiebie dáwáć przycżyny walce/ tylko zá muſzenim podeymowáć to brzemię BielSpr 36v. Cf Zwrot.

~ W przeciwstawieniu: »za muszenim ... z dobrej wolej« (1): Krol w wiązánie kazał dáć zá muſzenim á nie z dobrey woley/ vchodząc więzyenia. BielKron 386v. ~

Synonimy cf MUS.

Cf 1. MUS, MUSIEĆ

MF