Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: NARĘCZNIK

Następne hasło: NARĘKAWIE »

NARĘCZNY (7) ai

naręczny (5), naręczni (2); naręczny RejZwierc, KochMRot, CzahTr (3); naręczni RejRozpr, RejWiz.

a jasne (w tym 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja

sg
m	N	naręczny	f	N
	G	naręczn(e)go		G
	D			D	naręczn(e)j
	A	naręczni(e)go		A
	I	naręcznym		I

sg m N naręczny (1). ◊ G naręczn(e)go (1). ◊ A naręczni(e)go (2). ◊ I naręcznym (2). ◊ f D naręczn(e)j (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów).

Znaczenia

1. [Będący w zasięgu ręki, łatwo dostępny]
2. Koń idący z prawej strony dyszla w pierwszej parze koni w zaprzęgu (7)

1. [Będący w zasięgu ręki, łatwo dostępny: Náręczny/ Promptus, paratus, quod ad manum est. Volck Mmm2v.]

2. Koń idący z prawej strony dyszla w pierwszej parze koni w zaprzęgu; paraveredus, parhippus, parippus Cn (7): Iuż wyprzągay náręczniego By napilniey trzebá tego Bo owo gniády leniwy A ſiwy bárzo ſádniwy RejRozpr Hv; RejWiz 13v; KochMRot Cv; Naręcżny ſię też ſkurcżył iż śierz. [!] ná nim wſtáłá/ Iáko tá márna śiecżká w Corcżynie náſtáłá. CzahTr L2v, L2v.

Wyrażenie: »jako naręczna szkapa« (1): áliśći chłopu chrapi w gárdle iáko naręcżney ſzkápie kiedy ſie ku górze záciągnie RejZwierc 61v.

Szereg: »siodłowy z naręcznym« (1): IEſzcże te konie [woźniki, tj. zaprzęgowe] máią nieládá odmiány/ Siodłowy ma z naręcżnym drdęgę pod kolány. CzahTr L3.