[zaloguj się]
[pdf]

NATRĘT (9) sb m

-a- (7), -å- (2); -a- : -å- Mącz (2:1), KlonWor (1:1).

Fleksja
sg pl
N natręt natręty, natrętowie
G natręt(o)w
A natręty
I natrętami

sg N natręt (4). ◊ pl N natręty (1) GosłCast, natrętowie (1) GroicPorz. ◊ G natręt(o)w (1). ◊ A natręty (1). ◊ I natrętami (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

1. Wszędobylski, natarczywy, intruz (o człowieku); ardelio Mącz, Calep, Cn (5): niekáże iem [apostołom] miotać pereł przed śwynie/ niekaże być natrętami i goſpód co rás odmięniać MurzNT 43v; Ardelio, Nátręt, Wſzetecznik/ Ten który ſie w każdą rzecz wtrąca á wmieta. Mącz 15b; Calep 91a; Drugi [dłużnik] ſię da pozywáć w nádźieię wykrętow/ Abo Prokuratorów/ y ſędźiow nátrętów KlonWor 73, 11.
2. Głupi, szalony (o osobie dotkniętej chorobą umysłową); lymphatus, stolidus Mącz (3): Dla pożytku Mieyſkiego/ máią być obieráni w Rádę/ Ludźie dobrzy/ mądrzy/ lat zupełnych/ [...] niepijánice/ niedwuięzyczni/ nie pochlebcy/ nie błaznowie/ nie nátrętowie GroicPorz b3v; Stolidus, Szalony/ Wiłá/ natręt nierozumny Mącz 420a, 202a; [Zem trochę nátręt w pás mię Doktor wſádzieł/ Y głowę mirrą stąd idąc okádźieł [...] Ia nátręt/ tyś ieſt ták márnoſzalony BielawMyśl Dv.]
3. Natarczywość (1):
Zwrot: »natręty [komu] robić« = naprzykrzać się (1): á nie głupié té twoie nátręty [córko]/ Którémi [lege: ktore mi] teraz robiſz/ gdy źrzódłá nowégo Iákiéyśi wody prágnieſz? GosłCast 25.

Synonimy: 1. wszetecznik, wszędybeł; 2. głupi, nierozumny, szalony, wiła.

DD, JR