« Poprzednie hasło: [NIEMAŁEM] | Następne hasło: NIEMAŁY » |
NIEMAŁO (491) av
W pisowni łącznej (387), w rozłącznej (104) [w tym: rozdzielone przyimkiem (1) GórnTroas 26, innymi wyrazami (1) PaprPan V2v].
Wszystkie samogłoski jasne (w tym w a 10 r. błędne znakowanie).
Połączenia z przyimkiem w znacz. 1.: od niemało lat NiemObr 16, na niemało (A) talerzow GostGosp 130, o niemało (A) RejJóz L5, nie o mało GórnTroas 26, za niemało (A) CiekPotr 33, [z niemało (I) sług].
Składnia orzeczenia w znacz. 1.: w sg: niemało jest, było (133), w pl: niemało są, byli (3); pl: CzechRozm, PaprPan; sg : pl WujNT (4:1).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI w. s.v. mało.
- 1. Dużo lub dość dużo
(456)
- a. W odniesieniu do wielkości mierzalnych
(397)
- α. Określa ilość (285)
- β. Określa powierzchnię (8)
- γ. Określa: objętość (20)
- δ. Określa czas (7)
- ε. Określa długość tekstu lub wypowiedzi (30)
- ζ. Określa wartość materialną (47)
- b. W odniesieniu do wartości niemierzalnych
(59)
- α. Określa zjawiska fizyczne (1)
- β. Określa pojęcia i uczucia (58)
- a. W odniesieniu do wielkości mierzalnych
(397)
- 2. W wysokim lub dość wysokim stopniu, bardzo
(33)
- a. Określa czynność fizyczną (1)
- 3. Często (1)
- 4. Nie dosyć, a co więcej (1)
W charakterystycznych połączeniach: niemało akcentow, bałwanow, białych głow, biskupow (2), bitew (2), braci, chorob, cnotliwych, darow (2), dekretow, dissidentes in religione, dui (5), domow, duchownych, dworzan, dział, dzieci, dziewosłębow, dziwow, feretow, frezow, historyj, imion, klasztorow (3), komornikow, kondycyj (2), kościołow (2), kredytorow, krolow, krysek, krześcijan (chrześcijan) (2), ksiąg (książek) (4), księdzow, lat, ludu (12), ludzi (23), łotrostwa, mądrych, mężow (6), miast, mieszkow, młodziencow, modlitw, naczynia, narodow (2), naszych, naszyńcow, nauk, nazwisk, nieprzyjacioł, niewiast (4), obietnic, obrzędow, omyłek, owocu, panow (4), pasterzow, pęcherzow, pieśni, pocztow (2), poganow, portow, posłow, powrozow, prałatow, przekładow, przyczyn, przyjacioł, przykładow, przysad, ptastwa, ran, rannych (2), razow, rodzico, ryb, rycerzow (rycerstwa) (2), rzeczy (12), sąsiadow, sentencyj, skarg, slow, sług, stada, stanow, strzelby, synow, szlachcicow (szlachty) (2), szturmow, świeckich, talerzow, towarzyszow (towarzystwa) (2), tysięcy, uczniów, uffow, urzędmkow, urzędow, walk, wiernych, więźniow, wojska, wsłoniow, zamkow (7), zmiennikow, źwirząt, żeglarzow, żołnierzow, żorawiow.
Połączenia: »ich (...) niemało« = wiele ludzi; multi, plures Mącz (17): KromRozm II a3v; GliczKsiąż L3; BielKron 308 [2 r.]; plures ad idem convivium convenerunt [...], Zeſzło ſie ich niemáło ná tę bieſiádę Mącz 225b, 83a; RejAp BB6; RejPos [308]v; RejZwierc 65v, 259v; znamy ich cżáſow náſzych niemáło/ ktorzy nicżego inſzego iedno rozmnożenia chwały Bożey [...] przyſtrzegáli. WujJud 126v, 77; poniewaſz widzimy iż ich nie máło/ záwiedzeni będąc ich wywody/ do zakonu iuż Moyżeſzowego nádglądáią CzechRozm 68v; PaprPan Q4v, [Hh5]; Oczko [40]v; CzechEp 23.
»i in(n)ych (a. inszych) (...) niemało« [jako zakończenie wyliczenia; w tym: z rzeczownikiem określanym (3)] (12): LibMal 1553/15; Diar 58; KrowObr A3v, 236v; Abowiem z źimy niemocy ſye przygadzáią rozmáite [...]. Remy/ Sápki/ śliniogorze/ káſzle y innych niemáło. SienLek 42; StryjKron 487; iacy ſą Lutheranowie/ Káłwinijanowie [!]/ Nowochrzcżeńcy/ Trydeiſtowie/ y Confeſsyoniſtowie/ y inſzych Báłwánow ſzátáńſkich nie máło ReszList 178; LatHar 81, 257; JanNKar C, C4v; SarnStat 1304.
»mnostwo wielkie (a. wielkość wielka) ... i niemało ...« = multitudo magna a. multa ...et non pauci Vulg, PolAnt (3): Leop Act 17/4; BudNT Act 17/4; Niektorzy tedy z nich vwierzyli/ y przyłączyli ſię do Páwłá y Syle: ktemu wielkie mnoſtwo nabożnych Pogánow/ y niewiaſt przednieyſzych niemáło. WujNT Act 17/4.
»(i) wiele ..., (i) niemało ...« = et muti et non pauci Vulg [szyk 7:1] (8): Leop Act 17/12; BielKron 279, 287v; wiele Krolow y zacnych Pánow niemáło z świátá zeydźie LeovPrzep E2; MycPrz II D; CzechRozm 7v; PaprPan A3v; WujNT Act 17/12.
»niemało, ... ale więcej ...« (1): ſą nad tą rzeką Iabłoni y drzewa inſze roſkoſznego owocu, dziniow pcżelich nie mało w Soſnach ale więcey w Dębach [sunt et mellificia quercina nonnulla et pauciora de pino]. MiechGlab 25.
niemało czego [w tym: pl (3), sg (3)] (6): Skrążywszy świat wkoło i morza niemało RejŁas w. 44; bo iuż byli Włoſkich kráin poſiedli niemáło BielKron 298, 427; Y poſłał do niego Pirus poſły ſwe/ poſtępuiąc mu niemáło y dzierżaw/ y złotá RejZwierc 101v, Aaa; GostGosp 56.
W charakterystycznych połączeniach: dzierżaw niemało, imienia, krain (2), morza.
niemało czego [w tymi sg (13), pl (5)] (18): BierEz I, K3v; Maſtyka maſtykowana w vſciech [...] wywodzi wilkoſci niemało wodnych. FalZioł III 27d, I 127a, V [4]v; Mych my tez ż ſobą zboża przywiezli niemało RejJóz N3v; RejKup g5v; LubPs X5v; Owco wſzytki poprzedał/ kupił Fig niemáło. RejZwierz 121v; BielKron 314v; SienLek 139v; Y thu ná trunnę niemáło drzewá wynidzie GórnDworz Sv; RejPos 217v; Oczko 19; WujNT Act 28/3; KlonFlis F, F3v. Cf Polączenie. [Cf α. LibMal 1545/109, β. RejZwierc 101v.]
W charakterystycznych połączeniach: niemało chrostu, cukru, drzewa, fig, korzenia, mięsa, murow, srebra, wilkości (pl), wod (2), wosku, zboża, złota.
Połączenie: »barzo niemało« (1): wód tych ćieplicznych bárzo nie máło wypijáć dawáli Oczko 19.
W charakterystycznych połączeniach: niemało czasu (4), dnia (2).
niemało czego [w tym: pl (9), sg (6)] (15): było tam nie mało rozmow doſić długich RejJóz N4v, Q3v; then Pſalm ma w ſobie niemáło ſłow Páná Kryſtuſowych LubPs aa3; RejWiz 115; GrzepGeom K4v; HistLan F4v; KuczbKat 320; BudNT przedm c5; CzechRozm 19v, 81v, 102v; CzechEp 210; ReszPrz 103; LatHar +5; od controwerſiiéy/ gdźie iuż nie máło piſmá/ tymże obyczáiem ma bydź płácono Piſárzowi SarnStat 1158.
W charakterystycznych połączeniach: niemało fałszu, pisma (5), rozmow, rzeczy (3), słow, wywodow; niemało deklarować, mowić, (z)naleźć (2), pisać (napisać, wypisać) (7), przydać, przyłożyć, słychać.
niemało czego [w tym: pl (22), sg (7) – w funkcji coll. (2), „tego” (3)] (32): yſch zidowye dlvgow nyemalo y [w] voloſech y yndzyey maya. LibLeg 11/138, 10/123; LibMal 1547/112v, 1554/184; RejKup f4v, aa2, bb7; że náuká droga rzecż yeſt/ y táka do ktorey potrzebá nyemáło monety/ nyemáło groſſy á złotych. GliczKsiąż M5v, Q2; niemáło dochodow máią s ſwych vrzędow RejWiz 74v; RejZwierz 4v, 119; BielKron 237v, 249, 359v, 456; Multum dispendisti pecuniarum, Rozdałeś niemáło pieniędzy. Mącz 289a, 279c, 419c; OrzQuin G4; nie żáłowałbyś iſcie dla niego niemáło máiętnośći ſwoich. RejPos 243v, 302v; HistLan C; Przylnie tego do pięśći rozlicżnych niemáło. Ze ledwe połowicá ná tho gdzie przyſtoi/ Obroći ſie/ oſtátek rozchwycą to moi RejZwierc 245, 65, 235v, 274v; MycPrz II C; PudłFr 5; ActReg 40; KlonFlis H5.
»dać niemało« [szyk zmienny] (4): RejKup d3, t7; Pánie trzebáć dáć niemáło/ Boć w áptekach przydrożáło RejZwierc 235v, 39v.
»niemało kosztować« (2): Rozmayte Apparaty I te ynſſe drobne graty Znaċ yſs niemało Koſtuią RejKup aa5v, y7.
»niemało mieć« (1): wierz mi iż niemáło y ten ma w pokłádzye. RejWiz 74v.
»niemało stracić, strawić« [szyk zmienny] (1:1): A iż nyemáło był ſtráćił/ pomyſlił zás yákoby ſie myał wetowáć oney ſtráty GliczKsiąż I; GórnRozm Iv.
»uczynić [ = wynosić] niemało« (1): Awo też moiá monetá. [...] Vcżynić też to niemáło Aboday ze ſtá nie było? MWilkHist C2v.
»zyskać niemało« (1): Kupcżyć mu ſie záśię chćiáło/ Zyſzcżę pry ná tym niemáło. BierEz P2.
niemało czego [w tym: sg (31), pl (17), „tego” (1), „wszytkiego” (1)] (50): BierEz L; Ieſt nadzieie owſzeyky niemało/ Ze też ſzcżęſtzie będzie przinim trwało KlerPow 9; FalZioł I 110d; BielŻyw 105; RejPs 50; Iuzeſz prżeczedł czo ſie pirwey działo Wielkich ſtrachow y dzywow nie mało RejJóz Q3v, C7; Acz niemało wſedy ſkuſę. Nedze/ guzow/ ran/ y byady RejKup d8v, d6, f6v, g6v, ſ6v; KromRozm II n4v, p; ponyeważ około tych rzeczy nyemáło ſporu myędzy ludźmi KromRozm III K7; GliczKsiąż A3v, C3v, C4v, G5, I3; RejWiz 34, 144; RejZwierz 57; Pirwſza tá kápitułá ma w fobie trudnoſci nie máło BibRadz I 1 marg; In varias reprehensiones ineurrere, Dopuśćić ſie niemało złego. Mącz 74c; Prot A2; GórnDworz V7v, X2; RejPos 233, 276v; BielSat Cv; niemáłoś podięłá około mnie pracey HistLan A4; RejZwierc 3v, 15v, 103v; WujJud 100v; MycPrz II C2; PaprPan Cc3; ModrzBaz 59v; SkarŻyw 349; Przybyło ſercá niemáło białemu KochSz C; nie mało się wnich iednak naruszęnia y ublizenia od Panow vrzędnikow koronnych działo. ActReg 41; LatHar +7v, 663; RybGęśli B4v; SarnStat *3, 1148; Cny Zernowićie nie máło ozdoby, Przybyło Lechom z twey męzney oſoby. KlonKr B3v; E2v; KlonFlis G2v.
W przeciwstawieniu: »po trosze ... niemało« (1): Bo ſie tu [w głowie] dziwno wſzytko/ rázem pomieſzáło/ A niemáſz nic potroſze/ wſzytkiego niemáło. RejZwierz 57.
W charakterystycznych połączeniach: niemało biady, biegania, ciężkości, cnot, ćwiczenia, dziwow, dźwigania, głupstwa, kłopotu (3), krasy, kształtow diabelskich, lekkości, mąk, mocy (2), nadzieje, naruszenia, nauki, nędze, niebezpieczeństwa, niewczasow, ozdob(y) (2), pożytkow (2), pracej (3), prawdy, prostości, radości, ratunku, rozsądku, rzeczy (4), serca, sporu, spraw, sromu, (prze)strachow (2), swarow, szkody, trudności (3), tuczności, ubliżenia, urody, wesela, wspomożenia, wszystkiego (2), wymysłow (2), złego (2).
»wiele ..., (i) niemało« (2): RejKup ſ6v; wiele on dla mnie/ niemáło ia dla niego czynił. OrzList e3v.
W charaktery stycznych połączeniach: niemało doznać się, mieć naprzod (3), napsować, nawyknąć, pobudzić, pomoc (pomagać) (7), potwierdzić, przeszkadzać, przewinić, (po-, u-, za)szkodzić (4), ulęknąć (zlęknąć) się (2), unosić, wadzić (2), zależy (należy) (3), zasmucony, zatłumić.
Połączenie: »barzo niemało« (1): Wenus chytra/ co ten ſwiát márny dziwnie zwodzi/ A bárzo mu niemáło ſwemi foſzki ſzkodzi. RejWiz 85v.
Cf MAŁO
LWil