[zaloguj się]
[pdf]

NIEMOWIĄTKO (36) sb n

niemowiątko (31), niemowlątko (3), niemowniątko (2); niemowlątko KochPs, LatHar; niemowniątko OpecŻyw; niemowiątko : niemowlątko : niemowniątko BudBib (2:1: ‒), BudNT (4:‒:1).

W pisowni łącznej (35), w rozłącznej (1); nie- (35), nię- (1).

e jasne; -ó- (5) BiałKat, KochPs, ZawJeft, GosłCast (2), -o- (2) OpecŻyw, Mącz; końcowe o jasne.

Fleksja
sg pl
N niemówiątko niemówiątka
G niemówiątka niemówiątek
D niemowiątk(o)m, niemowiątkåm
A niemówiątko niemówiątka
I niem(o)wniątki

sg N niemówiątko (5). ◊ G niemówiątka (3). ◊ A niemówiątko (6). ◊ pl N niemówiątka (1). ◊ G niemówiątek (9). ◊ D niemowiątk(o)m GliczKsiąż (2), niemowiątkåm (1) WujNT. ◊ A niemówiątka (9). ◊ [I niem(o)wniątki.]

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.

Dem. od „niemowlę”; z neutralizacją funkcji deminutywnej; infans PolAnt, Mącz, Modrz, Cn; lactans PolAnt; parvulus Vulg (36): GDy ſie iuż narodzi niemowiątko, Nathychwiaſt [!] mu pępek obrzezać FalZioł V 34v, V 35v; Bo krzeſt yeſt ſákráment táki/ ktory cżyni nyemowyątká od wſſelkyey zmázy [...] zdrowe GliczKsiąż Dv, D, Dv, K3; BibRadz Is 11/8, Sap 10/21; Infans, Dźiecie [!] które yeſzcze mowić nie możę [!] niemowiątko ód [!] czechów w wzięte [!] słowo. Mącz 118d; BudBib Thren 4/4, Sap 18/5; gdy vſłyſzáłá Elizábetá przywitánie Máryey/ rozigráło ſię niemowiątko wżywoćie iey BudNT Luc 1/37 [41], Luc 2/16, 18/15, Y5v marg; Zony ich zelżone bywáią/ pánny gwałcą/ dźieći gwałtem biorą/ niemowiątká roztrącáią. ModrzBaz 107v; Z vſt niemówiątek rośćie chwałá tobie KochPs 11; ZawJeft 14; Niemowiątká chowáć rácż/ do onego wieku/ Aż zniofą w twoiey chwale/ kres dány cżłowieku. GrabowSet P3v; LatHar 353; WujNT 89, Luc 2/12, 16, s. 235 marg; PowodPr 46; GosłCast 23.

W połączeniu szeregowym (1): idź [...] á pobiy męże/ niewiáſty/ dziatki y niemowiątká BibRadz 1.Reg 15/3.

W porównaniu (1): Nieś gi ná łonie ſwoiem/ iáko piáſthun nośi niemowiątko BibRadz Num 11/12.

Zwrot: »odrość z niemowiątek« (1): y przeto ſkoro odroſł znięmowiątek do dźiećinych lat dano mu preceptora BiałKaz 13.
Wyrażenia: »niemowiątko małe« [szyk 1:1] (2): Powinnaſz ieſt rzecz máłé niemówiątká chrzćić dźiateczki/ kthóre ieſzcze nie mówią? BiałKat 251; GosłCast 51.

»niewinne niemowiątko« (1): Abo cżemu záraz nie wymáże [...] nie tylko z niewinnych niemowiątek: ále też y [...] z inſzych wiela rzecży/ ktoreby długo wylicżáć? CzechEp 296; [przecż ták Pan Bog ſrogie pomſty y nád niewinnemi niemowniątki okázowáć racży KomentHozeasz 341, 341 [2 r.]].

»ssące niemowiątko« (1): nowe miáſto ofiárownicze wybił oſtrzem miecza od męża áż do niewiáſty/ od dziećięćia áż do ſącego niemowiątká [usque ad lactantem] BudBib 1.Reg 22/19.

Szeregi: »dziatki i niemowniątka; od dziecięcia aż do niemowiątka« (1;1): A zaſcie nie cżytali w piſmie/ ijż z vſt dziátek młodych ij niemowniátek [!]/ ſkonáles chwálę OpecŻyw 73v; BudBib 1.Reg 22/19. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»niemowiątko i ssący« (1): nie czytáliśćie nigdy; Iż z vſt niemowiątek y ſących [infantium et lactantium] wykonałeś chwałę? WujNT Matth 21/16.

Przen (1): ſtáliśćie ſię (tákiemi co) potrzebuią mleká á nie mocnego iedłá. Bo wſzelki co vżywa mleká/ (ieſzcże) nie z proſta z rzecżą ſpráwiedliwośći/ bo niemowniątko ieſt BudNT Hebr 5/13.

LWil